Professional Documents
Culture Documents
ng V
H c thuy t gi tr th ng d
N I DUNG
1 2 3 4 5 4 6
S chuy n ha ti n thnh t
b n
S chuy n ha GTTD thnh TB- Tch l y TB Qu trnh l u thng c a TB v GTTD Cc hnh thi c a TB v cc hnh th c bi u hi n c a GTTD
2
1. S
chuy n ha ti n thnh t b n
1.1. Cng th c chung c a t b n 1.2. Mu thu n c a cng th c chung 1.3. Hng ha s c lao ng
Gtsd: v ch t Gt: = v l ng
T
1.1.Cng th c chung c a TB
Trong ch ngh a t b n, m i t b n u v n ng trong l u thng d i d ng khi qut:
T - H - T T = T + m
V v y, cng th c ny chung c a t b n. c coi l cng th c
chnh l mu thu n c a cng th c chung c a TB. gi i quy t mu thu n ny, Marx ch r: Ph i xu t pht t nh ng quy lu t n i t i c a l u thng hng ho (trao i ngang gi) l gi i s chuy n ha c a ti n thnh t b n.
6
ng
cho s c lao
i lao i lao
Hng ha SL
Gi tr s d ng c a hng ha s c lao
ng l hng ha
Gi tr hng ha SL
- Do th i gian lao
ng XHCT
SX v TSX SL SX
i CN cn c nhu c u v
- Nh ng nhu c u ph thu c:
+ hon c nh LS c a m i n
+ i u ki n a l, kh h u + trnh v n minh t
c, t ng th i k cc am in c
8
Gi tr s d ng c a hng ha SL hng ha
Ch th
c tnh ch t g c sinh ra gi tr th ng d .
c bi t l ngu n
Qu trnh s n xu t ra gi tr th ng d
ng php s n xu t gi tr th ng d . i c a CNTB.
10
Cng nhn lm vi c d
S n ph m lm ra thu c s h u c a nh TB
11
2.1. S th ng nh t gi a qu trnh s n xu t GTSD v qu trnh s n xu t GTTD. Qu trnh s n xu t ra gi tr th ng d . V d v qu trnh s n xu t ra gi tr th ng d : Nh n xt rt ra: GT m i = GT SL + GTTD Khi ni m v gi tr th ng d S phn chia ngy L thnh 2 ph n C c ul ng gi tr hng ha trong CNTB
12
Khi ni m gi tr th ng d : l m t b
ph n c a gi tr m i di ra ngoi gi tr s c lao ng do ng i cng nhn t o ra v b nh t b n chi m khng ng c a CN c ng chia lm 2 ph n: ng c n thi t: (tg lao ng t t y u) ng gi - Th i gian lao
Ngy lao
13
Gi tr t li u s n xu t
H
Gi tr s c lao ng
T b n b t bi n: n:
Gi tr s c lao
ng
T b n kh bi n: n: Trao i v i HSL
v ==================> v + m Qu trnh L c a CN
TBKB (v)
15
C n c v ngh a c a s phn chia TBBB v TBKB. TBKB. C n c phn chia: tnh hai m t c a L SXHH. Trong L c th b o ton v di chuy n gi tr c a TLSX sang gi tr s n ph m. L tr u t ng t o ra gi tr m i l nh n
Gi tr 1 hng ha = c+v+m
2.3. T su t v kh i l
T su t gi tr th ng d : m m (%) = -------- x 100% v Kh i l
ng gi tr th ng d
Ph n nh chnh xc trnh bc l t c a TB
ng gi tr th ng d : m Ph n nh quy m bc l t M = m x V = -------- x V v
v: T b n kh bi n i bi u cho gi tr c a 1 SL V: T ng TB kh bi n i bi u cho gi tr c a t ng s SL
17
2.4. Hai ph
ng php s n xu t gi tr th ng d
Ph ng php SX gi tr th ng d tuy t i. Khi ni m: Ngy lao ng = 8 gi Th i gian lao ng t t y u = 4 gi (khng i) Th i gian lao ng th ng d = 4 gi
4 ===> m = ------ x 100% = 100% 4 V 4h m 8h 10h m= 100% m = 150%
18
Tgl th ng d Tgl t t y u
2.4. Hai ph
ng php s n xu t gi tr th ng d
i.
m = 100%
V Tgl t t y u
3h
8h
m = 167%
19
2.4. Hai ph
ng php s n xu t gi tr th ng d
Gi tr th ng d siu ng ch.
Khi ni m: gi tr th ng d cao h n m c thng th ng thu c b ng cch gi m gi tr c bi t < gi tr x h i Gi tr th ng d siu ng ch l hi n t ng t m th i i v i t ng TB c bi t, nh ng i v i ton XH t b n l m t hi n t ng ph bi n v th ng xuyn Gi tr th ng d siu ng ch l hnh th c bi n t ng c a gi tr th ng d t ng i.
20
i c a CNTB
i c a CNTB v:
y.
Lm suy thoi.
21
b n
B n ch t kinh t c a ti n cng trong CNTB. 2 hnh th c c b n c a ti n cng: + Ti n cng tr theo th i gian. + Ti n cng tr theo s n ph m. Ti n cng danh ngh a v ti n cng th c t : + Ti n cng danh ngh a. + Ti n cng th c t . Xu h ng v n ng c a ti n cng trong CNTB.
22
SL nh ng bi u hi n ra ngoi l gi c c a L . N hnh th c bi n t ng c a gi tr SL Ti n cng danh ngh a: S ti n m ng i CN nh n c do bn SL c a mnh cho nh TB Ti n cng th c t : Ti n cng c bi u hi n b ng s l ng hng ha tiu dng v d ch v m ng i CN mua c b ng ti n cng danh ngh a c a mnh
23
4.1. Th c ch t v
ng c c a tch l y t b n
24
4.1. Th c ch t v
ng c c a tch l y t
n
b n
Ti s n xu t v ti s n xu t gi n
Trong ti SX gi n n cc nh TB dng ton b gi tr th ng d cho tiu dng c nhn ===> Cc nh TB ch a th c hi n hnh vi tch l y TB. Trong ti SX m r ng: i u ki n c ti SX m r ng: ph i c tch l y TB. m1: cho tiu dng c nhn. m2: tch l y cho ti SX m r ng ===> Th c ch t c a tch l y TB Nh ng nhn t nh h ng n quy m tch l y t b n
25
Th c ch t v
Tch l y t
ng c c a tch l y t
b n
c ti
Ngu n g c c a t Lao
Quy n s
26
Nh ng nhn t
nh h
ng
n quy m tch l y TB
bc l t
Trnh
27
b n
Tch t TB: s t ng quy m c a t b n c bi t b ng cch tch l y TB, l k t qu tr c ti p c a tch l y t b n. T ng t b n x h i t ng ln T p trung TB: s t ng quy m c a t b n c bi t b ng cch k t h p nhi u TB nh l i thnh m t TB m i l n h n trn c s t nguy n ho c c ng b c T ng t b n x h i khng t ng nh ng thc nhanh n n s n xu t l n ra i y
28
4.3. C u t o h u c c a t
b n
M t hi n v t: g m c TLSX v s l ng SL s d ng TLSX y ph n nh s bi n ng v LLSX trong CNTB. S l ng TLSX ===> C u t o k thu t c a TB = ---------------------S l ng SL M t gi tr : g m c TBBB (c) v TBKB (v). c ===> C u t o gi tr c a TB = -------v Ph n nh s bi n ng v QHSX trong CNTB
29
4.3. C u t o h u c c a t
b n
C u t o h u c c a t b n: ph n nh m i quan h h u c gi a c u t o k thu t v c u t o gi tr c a TB. Khi ni m c u t o h u c c a t b n: l c u t o gi tr c a TB do c u t o k thu t c a TB quy t nh v ph n nh nh ng s bi n i c a c u t o k thu t Trong CNTB c u t o h u c c a TB c xu h ngy cng t ng. ng
5. Qu trnh l u thng c a TB v gi tr th ng d
5.1. Tu n hon v chu chuy n c a t b n 5.2. Ti s n xu t v l u thng c a TBXH 5.3. Kh ng ho ng kinh t trong CNTB
31
b n
... SX ... H - T
b n
Tnh thng nht ca 3 hnh thi tun hon ca tb n. TLSX T - H H SL ... SX ... H - T - H SL
Tun hon ca TB SX
Tun hon ca TB T. t
Tun hon ca TB HH
33
b n
- Khi nim thi gian chu chuyn ca t- bn. T.gian CC ca TB = T.gian SX + T.gian l-u th ng - Tc chu chuyn ca TB. CH CH: khong thi gian TB vn trong 1 nm (ngy, thng
ng ...)
n = ------ch
b n
- Xt b phn nguyn, nhin vt liu (c2) v sc lao ng (v): + Hin vt: Lu n i mi v hnh thi t nhin. + Gi tr:-c hon li hon ton d-i hnh thi l tin sau 1 qu trnh sn xut. ====> Khi nim t- bn l-u ng: - Cn c v ngha ca s phn chia t- bn SX thnh TB c nh v TB l-u ng.
36
5.2. Ti s n xut v l-u thng ca tng TB x hi. 5.3. Khng ho ng KT trong CNTB. 5.3.1. Bn cht v nguyn nhn ca khng hong KT.
5. Qu trnh l-u thng ca t- b n v tr gi tr thng d5.3.2. Tnh chu k ca khng hong KT trong CNTB.
- Khi nim chu k khng hong KT v thi gian cho 1 chu k khng hong KT. - Cc giai on trong 1 chu k khng hong KT: Khng hong, tiu iu, phc hi v h-ng thnh. - Tin vt cht ca tnh nh k ca khng hong KT. - Khng hong KT trong n ng nghip TBCN.
38
6.1. Chi ph s n xut TBCN, li nhun v t sut li nhun 6.2. Li nhun bnh qun v gi c s n xut 6.3. S phn chia gi tr thng dgia cc tp on t- b n
39
- Chi ph sn xut TBCN (k) + L chi ph v TB m nh TB phi b ra SX hng ha. + C ng thc: k = c + v - Phn bit 2 chi ph: + V cht: + V l-ng:
40
- Phm tr chi ph SXTBCN che du thc cht bc lt ca nh TB i vi c ng nhn lm thu: GTHH = c + v + m GTHH = k + m k - Phn bit chi ph SXTBCN (k) vi TB ng tr-c (K): k<K
41
?
Khi nim li nhun (p). - Phn bit li nhun v gi tr thng d-: + Ging nhau: + Khc nhau:
42
- T sut li nhun (p): m p (%) = ------------- x 100(%) c + v - Phn bit t sut li nhun vi t sut gi tr thng d-: + V mt cht: + V mt l-ng: p < m - Nhng nhn t nh h-ng ti p .
43
44
Ngnh sx C kh D t Da T ng s
80 70 60
20 20
210 90 90
45
T
+ Ch c n ng c a n l ph c v cho TB cng
nghi p, bi n TB hng ha thnh TB ti n t
- Li nhun th-ng nghip d-i CNTB. + Bn cht ca li nhun th-ng nghip: Li nhun th-ng nghip l mt b phn ca gi tr thng d- -c to ra trong lnh vc SX v do nh TB cng nghip nh-ng li cho nh TB th-ng nghip nh TB th-ng nghip tiu th hng ha cho mnh. + S hnh thnh li nhun th-ng nghip:
48
S hnh thnh p th
TBCN: 900 TB
ng nghi p
720 c 180 v
m = 100%
Gi tr H = 720 c + 180 v + 180 m = 1080 180 PCN = X 100% = 20 % 900 TBTN tham gia vo: ng ra 100 TB T ng TB = 900 + 100 = 1000 P = 180 900 + 100
X
100%
= 18%
49
Nh TBCN bn hng ha cho TBTN theo gi: 720c + 180 v + 162 p = 1062 Nh TBTN bn hng cho ng 1062 + 18 p = 1080
(gi c sx th c t )
50
L i t c v t su t l i t c
L i t c l 1 b ph n c a p bnh qun m nh TB
ng
Z =
Z
X
100%
Z: l i t c k: TB cho vay
k
0 < z < p
52
6.3. S phn chia m gia cc tp on tgi b n. 6.3.3. Ngn hng v li nhun ngn hng trong
CNTB. - Khi nim ngn hng trong CNTB: Cung TB TT TT z nhn gi - Li nhun ngn hng p ngn hng = z cho vay z nhn gi Chi ph nghip v 53 Ngn hng Cu TB
<
z cho vay
c i m c a t b n gi
is
h u C th mua bn
- Th tr ng ch ng khon l n i mua bn cc ch ng khon. - Cc lo i ch ng khon: c phi u, tri phi u, cc ch ng khan c gi nh cng tri, k phi u, cc v n t c m c
55
6.3. S phn chia m gia cc tp on tgi b n. 6.3.5. QHSX TBCN trong nng nghip v bn cht ca a t TBCN. - S hnh thnh QHSX TBCN trong nng nghip: + Hnh thnh mun hn CN. + Con -ng hnh thnh. + S tn ti ca 3 giai cp: a ch, nh t- bn KD n ng nghip v c ng nhn n ng nghip lm thu.
56
TB KD trong N
Khi ni m
a t (r) TBCN
a t TBCN v i
a t phong ki n.
57
B n ch t c a
a t TBCN:
- a t TBCN l 1 b ph n c a m th a ra ngoi p bnh qun m nh TB kinh doanh N tr cho ch R . - Th c ch t c a a t TBCN l p siu ng ch trong l nh v c nng nghi p
58
Cc lo i
G n v i ch ru ng t
a t TBCN.
a t chnh l ch: c quy n kinh doanh theo l i TBCN v Cc lo i a t chnh l ch: X a t chnh l ch I Y a t chnh l ch II
a t tuy t
i: c quy n t h u v ru ng t.
G n v i ch a t
c quy n:
59
a t tuy t
i: u
60
t. t chnh l a t c t b n ha. nh gi c R : Z
Z (%) =
a t
Gi c R
Gi c ru ng
61