Professional Documents
Culture Documents
Chun
4.1. nh ngha v phn loi chun. 4.1.1. nh ngha. Chun l tp hp ca nhng b mt, ng hoc im ca mt chi tit m cn c vo ngi ta xc nh v tr ca cc b mt, ng hoc im khc ca bn thn chi tit hoc chi tit khc. 4.1.2. Phn loi chun.
Chun
Chun thit k Chun thc Chun thc Chun Gia cng Chun tinh
Chun Tinh chnh
Chun th
Chun Tinh ph
1. Chun thit k. Chun thit k l chun c dng trong qu trnh thit k. Chun thit k c th l chun thc hoc chun o. Chun gia cng l du 2. Chun cng ngh.
vch
- Chun gia cng: Chun gia cng dng xc nh v tr ca nhng b mt, ng hoc im ca chi tit trong qu trnh gia cng c. Chun gia cng bao gi cng l chun thc, v c chia thnh : + Chun th: l nhng b mt dng lm chun cha c gia cng.
* Nu cn dng chun ny vo vic lp rp th gi l chun tinh chnh. * Nu khng dng chun ny vo vic lp rp th gi l chun tinh Chun lp rp: L chun xc nh v tr tng quan ca cc ph.
chi tit khc nhau ca mt b phn my trong qu trnh lp rp. Chun lp rp c th trng hoc khng trng vi mt t lp rp
Chun lp rp
- Chun kim tra (cn gi l chun o lng): L chun m cn c vo tin hnh o hay kim tra kch thc v v tr gia cc yu t hnh hc ca chi tit my.
Trong thc t th c khi chun thit k, chun gia cng, chun lp rp v chun kim tra trng nhau hoc khc nhau.
4.2. Qu trnh g t chi tit gia cng 4.2.1. Khi nim v qu trnh g t Chi tit trc khi gia cng phi c g t ln my hay g. G t chi tit bao gm hai qu trnh : a) Qu trnh nh v: l s xc nh v tr tng i chnh xc ca chi tit so vi dng c ct trc khi gia cng. b) Qu trnh kp cht: l qu trnh c nh v tr ca chi tit sau khi nh v chng li ngoi lc trong qu trnh gia cng chi tit lm cho chi tit khng ri khi v tr c nh v trc .
Ch : Trong g t, qu trnh nh v bao gi cng c thc hin trc qu trnh kp cht. Khng bao gi hai qu trnh xy ra ng thi hoc ngc li. G t hp l hay khng l mt trong nhng vn c bn ca vic thit k qui trnh cng ngh. V khi khng ch c cc nguyn nhn gy ra sai s khc th chnh xc gia cng li ch yu do qu trnh g t quyt nh. Chn phng n g t hp l s nng cao chnh xc gia cng, gim thi gian ph, m bo cng vng, ci thin ch ct gim thi gian gia cng c bn.
4.2.2. Cc phng php g t chi tit khi gia cng 1. Phng php r g S dng phng php ny l ngi cng nhn dng cc thit b nh bn r, mi r, ng h o xc nh v tr ca chi tit so vi my hoc dng c. C th r trn my hoc r bng cch vch R g khi gia cng l lch du. tm R g thng s dng cho sn xut nh. b - c im ca phng php: (Xem chng 3) 2. Phng php t ng t kch thc Dng c ct c v tr tng quan c nh so vi vt gia cng nh cc c cu nh v ca g. Khi gia cng my v dao c iu chnh trc. - c im ca phng php: (Xem chGia cng t ng t kch thc ng 3)
D/2 a
K = const
O
3
X
2
- Bt kkhng ch bc t do tnh tin theo phngch 3 bc t do. Nhng khi - im 6 mt phng no cng c th hn mt mt hn ch 3 bc th mt th hai ch hn ch 2 bc. oy. - Trong qu trnh gia cng khng phi lc no cng yu cu nh v 6 bc t do, m tu theo yu cu gia cng, s bc t do c hn
Mt s v d v cc chi tit nh v:
nh v bng khi V ngn: L/D<1 Cc bc t do c hn ch: -Tnh tin theo phng oz. - Tnh tin theo phng oy.
Cc bc t do c hn ch: -Tnh tin theo phng oz. - Tnh tin theo phng oy. - Quay quanh trc oy. - Quay quanh trc oz.
- Khi mt nh v l mt tr trong, ngi ta thng s dng cht tr hay cht trm nh v. Khi : + Cht tr di khng ch 4 bc t do. + Cht tr ngn khng ch 2 bc t do. + Cht trm khng ch 1 bc t do.
nh v bng cht tr di
Cc bc t do c hn ch: Tnh tin theo phng oy. Tnh tin theo phng ox. Quay quanh trc oy. Quay quanh trc ox. Lu :
Khi nh v cn ch n mi lp gia
Mi tm c nh
Cc bc t do b hn ch: Tnh tin theo phng ox. Tnh tin theo phng oy. Tnh tin theo phng oz.
Mi tm di ng
Cc bc t do b hn ch: Quay quanh trc ox. Quay quanh trc oy.
Nh vy, khi g t chi tit, tu theo yu cu g t khi gia cng m c th s dng kt hp gia cc phng php trn tin hnh g t chi tit sao cho m bo yu cu k thut gia cng ca chi tit.
Ch : Trong qu trnh nh v, mt bc t do ch c khng ch mt ln. Bc t do no c khng ch qu mt ln th c gi l siu nh v. y l trng hp cn trnh trong khi g t chi tit.
G t siu nh v
4.4. Cch tnh sai s g t. Sai s g t c xc nh theo cng thc Trong : c: Sai s chun K: Sai s kp cht 4.4.1. Sai s kp cht K
dg: Sai s g
Sai s kp cht l sai s do lc kp gy ra. N bng lng chuyn v ca gc kch thc chiu ln phng kch thc thc hin do lc kp thay i gy ra.
K = (ymax - ymin)cos
Trong : - ymax, ymin l lng chuyn v max, min ca gc khc thc khi lc kp thay i. - l gc gia phng kch thc thc hin v phng dch chuyn y. Cng thc tnh bin dng ti ch tip xc ca g v chi tit:
y = Cqn
Vi: - C l h s ph thuc vo vt liu v tnh trng tip xc. - q l p lc ring trn b mt tip xc (N/mm2).
W
HMa x HMin yMin yMax H
4.4.2. Sai s g dg Sai s g sinh ra do ch to g khng chnh xc, do mn ca n v do g t g ln my khng chnh xc.
Trong :
: sai s do ch to g.
: sai s do mn ca g
: sai s do g t chi tit ln my. hn ch sai s ca g, ngi ta thng ly chnh xc ca n cao hn so vi chi tit gia cng trn g 1-2 cp.
Nu mt A c gia cng nguyn cng st trc, mt B ang c gia cng th kch thc 100mm c gc l A v hng v mt B ( ng xanh). Nh vy, kch thc cng ngh c hng r rt, hng i t gc kch thc ti mt gia cng.
Xt v mt cng ngh, iu qua trng l gc kch thc v chun nh v nguyn cng c trng nhau hay khng. Xt v d:
Trng hp a, khi gia cng mt N t kch thc A, gc kch thc v chun nh v u mt K nn trong qu trnh gia cng, kch thc A lun khng i, tc l sai s chun bng 0.. Trng hp b, gia cng mt N hnh thnh kch thc B. Khi chun nh v l K, gc kch thc l mt M nn khi gia cng, kch thc B s chu s nh hng bin ng gc kch thc (H). Khi kch thc B s c sai s chun. Nh vy, sai s chun l sai s do chn chun to nn. Sai s
chun xut hin khi chun nh v khng trng vi gc kch thc v c tr s bng lng bin thin ca gc kch thc chiu ln phng kch thc thc hin. Thc cht, kch thc cn t khi gia cng l khu khp kn ca chui kch thc cng ngh. Chui hnh thnh trong mt nguyn cng hay mt s nguyn cng.
Gi kch thc cn t c l L, th L ph thuc vo cc khu thnh phn trong chui kch thc ai, xi : L = (x1, x2,, xn ; a1, a2,, an). Trong : - xi l cc kch thc thay i c dung sai l xi - ai l cc kch thc khng i (thng l cc kch thc iu chnh). Khi tnh sai s chun cL cho mt kch thc L no ngha l tm s bin ng ca n khi nhng kch thc lin quan thay i. Gi lng bin ng ca L l L th L c xc nh bng tng cc lng bin ng ca kch thc lin quan:
Hay:
C b khu
Chun nh v
Trong Ki l h s ph thuc vo quy lut phn b ca cc khu thnh phn trong chui kch thc cng ngh (cc xi), thng ly Ki = 1 1,5. Khi phn b theo ng cong phn b chun (Gauss) th K = 1. Nh vy, khi mun tnh sai s chun cho mt kch thc L no , trc tin phi xc nh c chui kch thc lin quan ca n, sau dng cng thc trn tnh.
Gii:
1. Tnh sai s chun cho kch thc H1
a1-x1+x2-H1=0 H1=a1-x1+x2
Trong a1 l khu iu chnh (khu khng i), x1 v x2 l cc khu thay i x1=D/2 sin; x2=D/2
Nhn xt: Sai s chun ca H1 bng 0 khi =900 (2=1800). Khi N s trng vi A, tc l gc kch thc trng vi chun nh v.
4.5 Nhng im cn tun th khi chn chun ca vic chn chun l m bo hai yu Mc ch
cu: - Cht lng ca chi tit trong qu trnh gia cng - Nng cao nng sut, 4.5.1 Chn chun thgim gi thnh Khi chn chun th cn phi: - Phn b lng d cho cc b mt gia cng. - m bo chnh xc cn thit v v tr tng quan gia cc b mt khng gia cng v nhng b mt sp gia B cng.
V d: Khi gia cng mt A v B ca chi tit hp bng phi c, phi chia ra hai trng hp: - Cha c l c sn: C th ly A lm chun th gia cng l, sau ly l gia cng li A. Ly A lm chun gia cng B - C l c sn: Phi ly l lm chun th gia cng A, sau ly A lm A n
Da vo cc yu cu trn, ngi ta a ra cc li khuyn sau: 1. Nu chi tit gia cng c mt b mt khng gia cng th nn chn mt lm chun th, v nh vy s lm cho s thay i v tr tng quan gia b mt gia cng v b mt khng gia cng l nh nht (Hnh a).
2. Nu c mt s b mt khng gia cng, nn chn b mt khng gia cng no c yu cu chnh xc v v tr tng quan cao nht i vi cc b mt gia cng lm chun th. 3. Trong cc b mt phi gia cng, nn chn mt no lng d nh, u lm chun th.
4. C gng chn b mt lm chun th tng i bng phng, khng c ba via, u ngt, u rt hoc qu g g.
5. Mt lm chun th ch nn dng mt ln trong c qu trnh gia cng.
4.5.2. Chn chun tinh. Khi chn chun tinh nn quan tm n mt s li khuyn sau : 1. C gng chn chun tinh l chun tinh chnh, nh vy s lm cho chi tit gia cng c v tr tng t nh lc lm vic. 2. C gng chn chun nh v trng vi gc kch thc sai s chun bng khng. 3. Chn chun sao cho khi gia cng chi tit khng b bin dng v lc ct, lc kp. Mt lm chun phi din tch chi tit vng vng. 4. Chn chun sao cho kt cu ca g n gin, s dng thun tin. 5. C gng chn chun thng nht, dng trong nhiu nguyn cng ca quy trnh cng ngh. V nu thay i chun s sinh ra sai s tch lu cc ln g sau.