CHEÁ ÑÒNH PHAÙP LYÙ

VEÀ THU NGAÂN SAÙCH

NHAØ NÖÔÙC

LUAÄT TAØI CHÍNH

10/15/08 1
CHEÁ ÑÒNH PHAÙP LYÙ VEÀ THU
NGAÂN SAÙCH NHAØ NÖÔÙC
NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU

 KHAÙI NIEÄM VAØ ÑAËC ÑIEÅM THU

NSNN
 CAÙC KHOAÛN THU NSNN
 NOÄI DUNG PHAÙP LYÙ CAÙC
KHOAÛN THU NSNN

10/15/08 2
KHAÙI NIEÄM VAØ ÑAËC ÑIEÅM THU NSNN

 Thu NSNN laø toång theå caùc quan heä kinh

teá döôùi hình thöùc giaù trò phaùt sinh
trong quaù trình phaân phoái vaø phaân
phoái laïi caùc nguoàn taøi chính ñeå hình
thaønh neân quyõ tieàn teä taäp trung cuûa
nhaø nöôùc.
 Ñaëc ñieåm phaùp lyù cuûa thu NSNN:
 Caùc khoaûn thu NSNN gaén lieàn vôùi
vieäc thöïc hieän chöùc naêng, nhieäm vuï
vaø quyeàn löïc chính trò cuûa nhaø
nöôùc.
 Caùc khoaûn thu NSNN baét nguoàn vaø
10/15/08 3

gaén chaët vôùi söï phaùt trieån cuûa

 CAÙC KHOAÛN THU NSNN

 Caùc khoaûn thu trong nöôùc

 Thu thueá, phí, leä phí
 Thu töø hoaït ñoäng kinh teá cuûa nhaø nöôùc.
 Thu töø hoaït ñoäng söï nghieäp, söï nghieäp
vaên hoùa xaõ hoäi cuûa nhaø nöôùc.
 Thu hoài quyõ döï tröõ cuûa nhaø nöôùc.
 Tieàn söû duïng, hoa lôïi coâng saûn, ñaát coâng
ích.
 Caùc khoaûn huy ñoäng ñoùng goùp cuûa daân
cö, xaõ hoäi ñeå ñaàu tö XDCB.
 Thu keát dö SN naêm tröôùc.
 Tieàn baùn hoaëc cho thueâ taøi saûn thuoäc
sôû höõu nhaø nöôùc taïi caùc ñôn vò haøn
chính söï nghieäp.
10/15/08 Caùc khoaûn thu khaùc theo quy ñònh cuûa 4

phaùp luaät.
 CAÙC KHOAÛN THU NSNN

 Thu nöôùc ngoaøi

 Caùc khoaûn ñoùng goùp töï nguyeän
cuûa caùc toå chöùc caù nhaân nöôùc
ngoaøi.
 Caùc khoaûn thu veà vay vaø nhaän
vieän trôï töø caùc toå chöùc chính phuû
phi chính phuû cuûa nöôùc ngoaøi.

10/15/08 5
 NOÄI DUNG PHAÙP LYÙ
CAÙC KHOAÛN THU NSNN
 Caùc khoaûn thu thueá
 Leä phí mang tính chaát thueá
 Caùc loaïi phí
 Khoaûn thu töø hoaït ñoäng kinh teá
cuûa nhaø nöôùc
 Caùc khoaûn vay cuûa chính phuû

10/15/08 6
 CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ

 Thueá laø khoaûn thu noäp mang tính

baét buoäc maø caùc toå chöùc hoaëc
caù nhaân phaûi noäp cho nhaø nöôùc
khi coù ñuû nhöõng ñieàu kieän nhaát
ñònh.
 Baûn chaát cuûa thueá laø quan heä
phaân phoái gaén lieàn vôùi nhaø
nöôùc, loaïi quan heä giöõa nhaø nöôùc
vôùi ngöôøi noäp thueá.

10/15/08 7
 CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ

 Ñaëc ñieåm cuûa thueá

 Thueá laø khoaûn ñoùng goùp baét buoäc cho ngaân
saùch.
 Thueá gaén lieàn vôùi yeáu toá quyeàn löïc cuûa nhaø
nöôùc.
 Thueá khoâng tính ñoái giaù, khoâng hoaøn traû tröïc
tieáp.
 Khaùc bieät giöõa thueá vôùi phí, leä phí
 Veà cô sôû phaùp lyù: caùc khoaûn thu thuø thueá
ñöôïc thöïc hieän treân cô sôû caùc vaên baûn phaùp
luaät coù hieäu löïc phaùp lyù cao; trong khi leä phí vaø
phí ñöôïc thöïc hieän döïa theo caùc vaên baûn döôùi
luaät.
 Veà vò trí caùc khoaûn thu: thueá luoân laø caùc
khoaûn thu chuû yeáu cuûa NSNN, leä phí vaø phí
cuõng laø nguoàn thu cuûa NSNN nhöng coù vò trí
khoâng quan troïng nhö thueá.
 Thueá khoâng mang tính ñoái giaù, hoaøn traû tröïc
10/15/08 8
tieáp nhöng ñoái vôùi leä phí vaø phí laïi mang tính ñoái
 CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ

 Phaân loaïi thueá

 Caên cöù vaøo tính chaát kinh teá:
 Thueá tröïc thu
 Thueá giaùn thu
 Caên cöù vaøo ñoái töôïng:
 Thueá ñaùnh vaøo taøi saûn
 Thueá ñaùnh vaøo thu nhaäp
 Thueá tieâu duøng

10/15/08 9
 CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ

 Caùc nguyeân taéc ñaùnh thueá

 Thueá phaûi ñaûm baûo tính coâng baèng: moïi ñoái
töôïng coù naêng löïc chòu thueá ñieàu phaûi noäp
thueá vaø moïi ngöôøi coù ñieàu kieän lieân quan
ñeán thueá nhö nhau phaûi ñöôïc ñoái xöû veà thueá
nhö nhau.
 Ñaùnh thueá phaûi ñaûm baûo caân baèng lôïi ích
giöõa nhaø nöôùc vaø ngöôøi noäp thueá: thueá
phaûi ñaûm baûo nguoàn thu cho NSNN nhöng
khoâng ñöôïc ñeå cho ngöôøi noäp thueá laâm vaøo
tình traïng khoán cuøng.
 Ñaùnh thueá phaûi ñaûm baûo deã hieåu, ñaït hieäu
quaû: caùc loaïi thueá phaûi roõ raøng, deã hieåu
cho moïi ñoái töôïng vaø coù tính oån ñònh. Ñoàng
thôøi heä thoáng thueá phaûi ñöôïc toå chöùc sao
cho chi phí quaûn lyù thu thueá khoâng cao hôn
10/15/08 möùc maø muïc tieâu ñeà ra cho pheùp. 10

 Ñaùnh thueá phaûi ñaûm baûo khoâng xaûy ra tình

CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ
 Noäi dung quyeàn thu thueá cuûa nhaø nöôùc
Quyeàn thu thueá cuûa nhaø nöôùc laø cô sôø
quan troïng ñeå nhaø nöôùc coù theå ban
haønh moät heä thoáng caùc vaên baûn
phaùp luaät trong nöôùc cuõng nhö giaûi
quyeát caùc vaán ñeà quoác teá lieân quan
ñeán quyeàn thu thueá.
 Quyeàn ñaùnh thueá cuûa nhaø nöôùc gaén
lieàn vôùi quyeàn löïc chính trò cuûa moät
nöôùc coù chuû quyeàn.
 Quyeàn thu thueá döïa treân yeáu toá laõnh
thoå cho pheùp nhaø nöôùc ñöôïc quyeàn thu
thueá ñoái vôùi moïi ñoái töôïng ñuû ñieàu kieän
treân laõnh thoå quoác gia ñoù, khoâng phaân
bieät loaïi chuû theå.

10/15/08
Quyeàn thu thueá döïa treân yeáu toá con 11
ngöôøi cho pheùp nhaø nöôùc thu thueá ñoái
CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ
 Khaùi nieäm phaùp luaät thueá
Phaùp luaät thueá laø toång hôïp caùc quy
phaùp phaùp luaät ñieàu chænh caùc quan
heä xaõ hoäi phaùt sinh trong quaù trình thu,
noäp thueá giöõa cô quan nhaø nöôùc coù
thaåm quyeàn vaø ngöôøi noäp thueá nhaèm
hoaøn thaønh nguoàn thu cho NSNN ñeå thöïc
hieän caùc muïc tieâu xaùc ñònh.
 Ñoái töôïng ñieàu chænh cuûa cuûa luaät
thueá bao goàm caùc nhoùm quan heä:
 Nhoùm quan heä phaùt sinh trong quaù trình
quaûn lyù thueá.
 Nhoùm quan heä phaùt sinh trong quaù trình
thöïc hieän nghóa vuï thueá.
 Nhoùm quan heä phaùt sinh trong quaù trình
10/15/08 xöû lyù vi phaïm vaø khieáu naïi veà thueá. 12
CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ
 Nguoàn cuûa luaät thueá
 Luaät do quoác hoäi ban haønh.
 Phaùp leänh thueá do UBTV quoác hoäi ban haønh.
 Caùc vaên baûn döôùi luaät do chính phuû, thuû
töôùng chính phuû, boä tröôûng caùc boä quaûn lyù
ngaønh ban haønh quy ñònh chi tieát thi haønh
luaät, phaùp leänh
 Caùc vaên baûn quoác teá laø nguoàn cho luaät
thueá bao goàm caùc ñieàu öôùc song phöông vaø
ña phöông
 OECD-1977 veà “hieäp ñònh maãu veà traùnh ñaùnh
thueá 2 laàn ñoái vôùi caùc loaïi thueá ñaùnh vaøo taøi
saûn vaø thu nhaäp”.
 UN-1980 cuûa lieân hieäp quoác veà” hieäp ñònh maãu
cuûa lieân hieäp quoác veà traùnh ñaùnh thueá 2 laàn
giöõa caùc nöôùc phaùt trieån vaø caùc nöôùc ñang
phaùt trieån”
 GATT-1994
10/15/08  Hieäp ñònh öu ñaõi thueá quan coù hieäu löïc chung 13

CEPT.
CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ
 Caên cöù khi xaây döïng heä
thoáng phaùp luaät thueá
 Ñaûm baûo nguoàn vaät chaát cho chí tieâu
cuûa nhaø nöôùc.
 Ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi, thu nhaäp daân
cö, höôùng phaùt trieån cuûa ngaønh, mieàn…
 Yeâu caàu phaûi bao quaùt heát nguoàn thu,
khoâng boû soùt ñoái töôïng noäp thueá, ñoái
töôïng naèm trong dieän caàn phaûi ñieàu tieát.
 Yeâu caàu cuûa caùc quan heä kinh teá ñoái
ngoaïi, quan heä quoác teá trong töøng giai
ñoïan cuï theå.
10/15/08 14
CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ
 Caên cöù ban haønh luaät veà saéc
thueá cuï theå
 Phaûi ñaûm baûo tính thoáng nhaát
cuûa ñaïo thueá cuï theå trong cô caáu
heä thoáng phaùp luaät thueá.
 Phaûi ñaûm baûo oån ñònh noäi taïi
trong quaù trình aùp duïng töøng luaät
thueá vaø oån ñònh trong toång theå
heä thoáng phaùp luaät thueá.
 Ñaûm baûo tính coâng baèng trong
vieäc thöïc hieän nghóa vuï thueá.
10/15/08 15
 CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ
 Cô caáu cuûa ñaïo luaät thueá
 Teân cuûa luaät thueá: thöôøng gaén vôùi
teân cuûa loaïi thueá maø luaät ñoù ñieàu
chænh. Teân luaät thueá phaûi khaùi quaùt
vaø theå hieän ñaëc tröng loaïi thueá ñoù
giuùp cho ñoái töôïng coù lieân quan coù
theå phaân bieät deã daøng luaät thueá
naøy vôùi luaät thueá khaùc.
 Ñoái töôïng noäp thueá: laø toå chöùc hoaëc
caù nhaân tröïc tieáp coù nghóa vuï noäp
thueá. Ñoái töôïng noäp thueá khaùc bieät
vôùi ñoái töôïng gaùnh chòu thueá vaø ñoái
töôïng coù nghóa vuï khaáu tröø thueá.
 Caên cöù tính thueá: laø nhöõng soá lieäu cô
baûn ñeå xaùc ñònh soá thueá phaûi noäp,
10/15/08 16
CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ
 Ñoái töôïng chòu thueá laø ñoái töôïng khaùch
quan phaûi thu thueá theo quy ñònh cuûa luaät
thueá, laø vaät chuaån maø döïa vaøo ñoù nhaø
nöôùc thu moät soá tieàn nhaùt ñònh, coù theå laø
thu nhaäp, keát quaû kinh doanh hoaëc giaù trò
taøi saûn.
 Thueá suaát laø möùc ñoä maø döïa vaøo ñoù,
ngöôøi noäp thueá phaûi noäp moät khoaûn tieàn
nhaát ñònh, tính treân moät ñôn vò ñoái töôïng
chòu thueá. Thueá suaát coù theå ñöôïc quy ñònh
theo tyû leä % hoaëc ñöôïc quy ñònh coá ñònh
theo möùc ñoä nhaát ñònh.
 Phöông phaùp tính thueá: ñöôïc hieåu laø nhöõng
caùch thöùc ñöôïc phaùp luaät quy ñònh cuï theå17
10/15/08

cho töøng loaïi thueá ñeå coù moät soá tieàn thueá
CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ
 Keâ khai noäp thueá: quy ñònh naøy bao
goàm nhöõng noäi dung trình töï ñaõ ñöôïc
toång keát vaø coù tính phaûn aùnh quy
luaät cuûa ñoái töôïng noäp thueá töø
khaâu tröôùc khi tieán haønh hoaït ñoäng
laøm phaùt sinh nghóa vuï noäp thueá
ñeán khaâu phaûi noäp tieàn thueá vaøo
kho baïc nhaø nöôùc theo thôøi haïn ñònh
tröôùc. Coù 3 phöông thöùc chuû yeáu:
 Keâ khai nhöng noäp thueá theo quyeát
ñònh cuûa cô quan thu.
 Noäp thueá khoaùn.
 Töï keâ khai vaø töï noäp thueá.
10/15/08 18
 CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ
 Quy ñònh veà mieãn giaûm thueá: laø
nhöõng quy ñònh theå hieän söï khuyeán
khích giuùp ñôõ giaùn tieáp ñoái vôùi
ngöôøi noäp thueá hoaëc ñoái töôïng chòu
thueá. Mieãn giaûm thueá daãn ñeán vieäc
thöïc hieän nghóa vuï khoâng gioáng nhau
giöõa caùc ñoái töôïng noäp thueá. Do
vaäy, ñeå ñöôïc mieãn giaûm caùc chuû
theå phaûi thöïc hieän theo trình töï ñònh
tröôùc.
 Xöû lyù vi phaïm phaùp luaät thueá: bao
10/15/08 19

caùc noäi dung maø döïa vaøo ñoù caùc

CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ
 Vai troø cuûa phaùp luaät thueá
 Phaùp luaät thueá taïo cô sôû phaùp lyù
quan troïng vaø oån ñònh cho nguoàn
thu, ñaùp öùng yeâu caàu chi tieâu cuûa
nhaø nöôùc.
 Phaùp luaät thueá ñöôïc söû duïng nhö
moät coâng cuï ñieàu tieát neàn kinh
teá, thöïc hieän ñöôøng loái trong moät
thôøi kyø nhaát ñònh cuûa nhaø nöôùc.
 Nhaø nöôùc coù theå söû duïng coâng
cuï phaùp luaät thueá ñeå kieåm tra
10/15/08 20
giaùn tieáp hoaït ñoäng kinh doanh cuûa
CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ
THUEÁ GIAÙ TRÒ GIA TAÊNG
 Thueá GTGT laø loaïi thueá tieâu duøng nhaèm
ñoäng vieân moät phaàn thu nhaäp cuûa
ngöôøi chòu thueá ñaõ söû duïng ñeå mua
haøng hoùa, dòch vuï. Laø loaïi thueá thu
treân phaàn giaù trò taêng theâm cuûa haøng
hoùa dòch vuï phaùt sinh trong quaù trình töø
saûn xuaát, löu thoâng ñeán tieâu duøng.
 Ñaëc ñieåm:
 Thueá GTGT coù ñoái töôïng chòu thueá
raát roäng.
 Thueá GTGT chæ tính treân phaàn giaù trò
taêng theâm cuûa haøng hoùa dòch vuï.
 Neáu döï treân giaù mua cuoái cuøng cuûa
haøng hoùa dòch vuï, soá thueá GTGT phaûi
noäp khoâng thay ñoåi phuï thuoäc vaøo21
10/15/08
caùc giai ñoaïn löu thoâng haøng hoùa
 CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ
THUEÁ GIAÙ TRÒ GIA TAÊNG
 Phaùp luaät thueá GTGT laø toång hôïp caùc quy
phaïm phaùp luaät do nhaø nöôùc ban haønh
ñieàu chænh caùc quan heä phaùt sinh trong
quaù trình ñaêng kyù, keâ khai, noäp thueá,
quaûn lyù vaø quyeát toaùn thueá GTGT.
 Öu ñieåm cuûa thueá GTGT
 Giaûi quyeát tình traïng ñaùnh choàng thueá
qua caùc khaâu cuûa quaù trình löu thoâng
haøng hoaù.
 Quy ñònh thueá suaát ñôn giaûn, ñaûm baûo
ôû möùc ñoä töông ñoái veà tính ñôn giaûn
vaø trung laäp cuûa thueá.
 Vôùi nhöõng ñieàu kieän vaø phöông phaùp
tính thueá khoâng chæ taïo nguoàn thu oån
ñònh cho NSNN, ñaûm baûo bình ñaûng veà
10/15/08
nghóa vuï cuûa ñoái töôïng noäp thueá maø
22
 CAÙC KHOAÛN THU THUEÁ
THUEÁ GIAÙ TRÒ GIA TAÊNG
 Ñaëc ñieåm luaät thueá GTGT
 Phaùp luaät thueá GTGT coù taùc ñoäng
trong phaïm vi roäng, ñeán taát caû caùc
ñoái töông trong xaõ hoäi.
 Phaùp luaät thueá GTGT chæ coù theå
ñöôïc ban haønh khi caùc ñieàu kieän aùp
duïng ñaït ñeán möùc ñoä nhaát ñònh,
ñoù laø caùc tieâu chuaån veà keá toaùn,
cheá ñoä chöùng töø hoùa ñôn vaø khaû
naêng quaûn lyù cuûa caùc cô quan tham
gia quaûn lyù thu thueá GTGT
10/15/08 23