Bi 45

Virut gy bnh, ng dng

ca virut
Sinh hc lp 10-Nng cao
Ngi thc hin: Nguyn Th Hin

I. Mc tiu bi hc
1. Mc tiu kin thc: - Nu c nhng c im v tc hi ca nhng bnh do virut gy ra thc vt ng vt v vi sinh vt t c bin php phng trnh cng nh thy c ng dng ca virut trong vic bo v i sng v mi trng. - Bit c c s khoa hc ca vic chuyn ghp gen trong cng ngh di truyn. 2. Mc tiu k nng: - Rn luyn cc k nng quan st, phn tch, so snh, khi qu ho. - Rn luyn k nng hp tc, tho lun v trnh by nhm.

II. Phng tin dy hc

- Phiu hc tp - Knh hnh

III. Phng php dy hc

- Hi p- tm ti - Quan st, phn tch, tng hp - Tho lun nhm

Kim tra bi c

Din bin di y thuc giai on no trong chu trnh pht trin ca virut?

Cu 1: a. Xm nhp. ph. b. Hp c. Sinh tng hp. d. Lp rp.

e. Phng thch.

ng
1 2 3

SAI
1 2 3

Cu 2: a. Xm nhp. ph. b. Hp c. Sinh tng hp. d. Lp rp. e. Phng thch.

Cu 3: a. Xm nhp. ph. b. Hp c. Sinh tng hp. d. Lp rp. e. Phng thch.

Hy quan st hu qu ca 1 s bnh do virut gy ra sau y.

Bnh thu

Tr b nhim HIV

Qu b virut

L b virut

Qu b virut

Vy theo em Virut c li hay c hi?

Hc bi mi
I. Virut gy bnh

1. Virut k sinh thc vt

c thng tin trong SGK phn 1 v hon thnh bng sau

1. Virut k sinh thc vt:

c im ca virut Cch thc ly nhim Tc hi Bin php phng trnh

Virut c b gen l AND mch n.

- Xm nhp vo tb nh cc vt thng ca thc vt.

- Virut nhn ln trong tb ri lan sang t bo khc qua cu sinh cht.

- Gy tc mch lm hnh thi l thay i: Xon l, m l.

- Thn b ln ci cc

- Chn ging cy sch bnh.

- Lun cach cy trng. - V sinh ng rung. - Tiu dit cn trng truyn bnh.

Tho lun cc vn sau: -V sao virut thc vt khng th t chui qua thnh t bo m phi nh vo vt xc hoc vt tim chch ca cn trng? -Qu trnh gy nhim ca virut thc vt c gm cc giai on nh virut ng vt khng? v sao?

Nguyn nhn -T bo thc vt c thnh t bo vng chc ngn cn S xm nhp ca virut. -Qu trnh gy nhim ca virut thc vt khng c giai on hp ph. V tbtv khng c cc th cm th nh tbv.

2. virut k sinh vi sinh vt

c thng tin phn 2 v hon thnh bng sau

2. Virut k sinh vi sinh vt:

c im ca virut i tng Tc hi Bin php phng trnh

L cc K sinh phage, c vi AND dng sinh xon vt kp v nhn 90% c s v ui nhn chun.

Virut nhn ln lm cht hng lot vk, gy nhiu thit hi cho cc ngnh cn vi sinh nh sn xut m chnh, khng sinh.

Tun theo quy trnh v trng nghim ngt trong sx v kim tra vk trc khi a vo sx

Hy tho lun gii thch nguyn nhn gy ra tc hi ca virut vsv.

Cc ngnh cn: Sn xut m chnh, sinh khi, thuc tr su sinh hc, thuc khng sinh, ch yu s dng cng ngh vi sinh( Nui cy vk) virut gy bnh lm cht hng lot vk do gy thit hi cho qu trnh sn xut.

3. virut k sinh cn
trng

c thng tin phn 3 v hon thnh bng sau

3. Virut k sinh cn trng

c im virut Gm 2 nhm: -Nhm virut ch k sinh cn trng.( Baculo) Tc hi -Virut tit c t gy cht cn trng. Bin php phng trnh Tiu dit ng vt trung gian truyn bnh.

-Khi cn trng t ngi v v virut xm nhp vo tb -Nhm k sinh gy bnh(Vim cn trng sau no nht bn, st nhim vo xut huyt).

Tho lun cc vn sau:

- cc vng trng vi Thiu nhiu tr em b vim no ngi ta li cho vi thiu. Em c kin g v vn ny? -Cc bnh do vt ch trung gian gy ra nh: St rt, st xut huyt, vim no nht bn. Bnh no l do

Kt qu

-Nguyn nhn gy vim no khng phi trc tip do vi m do khi vi chn 1 s loi cn trng n n v mang theo virut (V d: Mui).
-Bnh st rt l do trng st rt, bnh st xut huyt, v vim

4. Virut k sinh ngi v

ng vt

c thng tin phn 4 v hon thnh bng sau

4. Virut k sinh ngi v v

c im virut Tc hi Bin php phng trnh

Virut k sinh gy bnh v ly lan rt nhanh thnh dch

- Gy t vong ngi v v nh: AIDS, SARS, st Ebola, cm g, l mn long mng. - Gy nh hng n sc ko v

- Tim vacxin phng.

- V sinh ni .
- Cch ly ngun bnh.

Hy trnh by hiu bit ca em v mt s bnh dch ln do virut gy ra ngi v ng vt?

VD: Dch cm A ly lan t chim sang ngi theo s sau

II. ng dng ca virut trong thc tin

1. ng dng ca virut trong

bo v i sng con ngi v mI trng

c thng tin trong SGK v cho bit virut c ng dng g trong bo v i sng con ngi v mi trng?

1. ng dng ca virut trong bo v i sng con ngi v mi trng

- Sn xut vacxin phng chng nhiu dch bnh. VD: vacxin cm A, vacxin vim no nht bn - S dng virut ng vt hn ch s pht trin qu mc ca 1 s loi m bo cn bng sinh thi. VD: Chut th, bm, chu chu

VD: Quy trnh sn xut vacxin cm A c tin hnh nh s sau

2. ng dng ca virut trong

bo v thc vt

-Virut c ng dng nh th no trong sn xut nng nghip? -C s ca ng dng l g?

2. ng dng ca virut trong sn xut nng nghip

- Sn xut thuc tr su sinh hc, l loi thuc bo v thc vt c nhiu u im. - C s ca ng dng nay l s dng bin php u tranh sinh hc S dng virut k sinh cn trng tiu dit cc loi su b hi cy trng

Trnh by tnh u vit ca thuc tr su sinh hc so vi thuc tr su ho hc?

Virut c tnh c hiu cao khng gy c hi cho con ngi, ng vt v cn trng c ch. Khng gy nhim mi trng. D sn xut, hiu qu dit su cao, khng c hin tng quen thuc, gi thnh h.

3. ng dng ca virut trong

sn xut dc phm

c thng tin trong SGK v cho bit: - Virut c ng dng trong sn xut cc loi dc phm no? - C s khoa hc ca vic sn xut , v ngha

- ng dng: Sn xut cc loi thuc cha bnh cho con ngi nh: Insulin, Interpheron (IFN). - C s ca ng dng: + Nh kh nng xm nhim v nhn ln ca virut. + Phage cha cc on gen khng quan trng c th ct b m khng nh hng n qu trnh nhn ln. + Ct b gen ca phage thay bng gen mong mun v bin phage thnh vt chuyn gen. - ngha: H gi thnh ca Insulin, IFN s dng iu tr bnh cho con ngi. (Insulin tr

3. ng dng ca virut trong sn xut dc phm.

Quan st v cho bit quy trnh chuyn gen c chia thnh my bc:
Enzim ct Tch ADNnst tb cho

Nui cy v nhn ln

ADN ti t hp Chuyn ADNtth vo tb nhn

AND phag

Enzim ct

Quy trnh chuyn gen gm 4 bc sau

Tch AND ca t bo cho, v AND phage nh enzim ct. Gn on gen ca tb cho vo AND ca phage to phage ti t hp. Nhim phage ti t hp vo t bo nhn (ch yu l t bo E.coli). Nui E.coli ti t hp trong ni ln men tng hp sn phm do gen ghp vo to ra.

Cng c Thng qua ni dung va hc em hy cho bit virut c li hay c hi? V chng minh cho kin ca mnh