C15 2008

CHƯƠNG 15: ACID CARBOXYLIC HỖN CHỨC
ĐẠI CƯƠNG
1. Định nghĩa
- Chứa nhóm carboxyl
- Chứa nhóm chức khác: -OH, -C=O, …
Khảo sát
(COOH)
m
+ Hydroxy acid R
(OH)
n
+ Phenol acid
(COOH)
m
+ Oxo acid R
(CO)n
2. Danh pháp
- Nhóm chức acid: được gọi tên dưới dạng hậu tố
- Nhóm chức khác: được gọi tên dưới dạng tiền tố
Thứ tự ưu tiên của các nhóm chức
Acid carboxylic > anhydrid acid > Este > Halogenid
acid > Amid>> Hydrazid > Nitril > aldehyd > ceton >
alcol, phenol > amin > hydrazin > ether
Tên một số nhóm chức
Ví dụ
HYDROXY ACID
(COOH)
m
Công thức tổng quát R
(OH)
n
Danh pháp
Hydroxy + tên acid carboxylic
Tên một số hydroxy acid
Điều chế
Nguồn gốc thiên nhiên Acid malic: táo
Acid tartric: nho
Acid citric: chanh
Phương pháp tổng hợp
2.1. Điều chế α -hydroxy acid
- Oxy hoá ethylenglycol

[O] O [O] O
HO CH2 CH2 OH HO CH2 C HO CH2 C
H OH
ethylen glycol aldehyd glycolic acid glycolic
- Đi từ dẫn chất α-halogenid
R CH COOH + HOH R CH COOH

Cl OH
+ Đi từ aldehyd hoặc ceton
2H 2O
R CH + H C N R CH C N R CH COOH
+
(H )
O OH OH
aldehyd cyanhydrin
R' R'
2H 2O
R C R' + H C N R CH C N R C COOH
+
(H )
O OH OH
ceton
2H
R C COOH R CH COOH
O OH
OH
O NaCN
C CH3
pH 8
CH3 C N
acetophenone 1) NaOH/H2O/∆
2) H3O+
OH
C CH3
C O
HO
Aldehydes also work unless
they are benzaldehydes,
which give a different reaction
(benzoin condensation).
2.2. Điều chế β -hydroxy acid
+ Oxy hoá aldol
O [O] O
CH3 CH CH2 C CH3 CH CH2 C
H Cu2+, OH- OH
OH OH
+ Đi từ α-ethylenic
(H+)
CH2 CH COOH+ HOH CH2 CH2 COOH
OH
+ Đi từ β-cetoacid
2H
R C CH2 COOH R CH CH2 COOH
O OH
2.3. Điều chế γ -hydroxy acid
+ Thuỷ phân γ-lacton
H2C CH2 O
O +HOH + CH2 CH2 CH2 C
(H ) OH
H2C C OH
O
butyrolacton
2. Tính chất vật lý

3. Tính chất hoá học
3.1. Tính acid
3.2. Tính chất của nhóm carboxyl và hydroxy

2)2COOH C2H5OH
HO(CH HO(CH 2H5 H2O
2)2COOC
+ +
(CH3CO)2O + HO CH2 COOH CH3 C O CH2 COOH+CH3COOH

O
acid acetyl glycolic
CH3 CH COOH + HBr CH3 CH COOH
OH Br
acid lactic acid a-bromo propionic
3.2. Tính chất riêng

3.2.1.Phản ứng phân cắt α-hydroxyacid
H O
O O
R C C R C +H C
OH H OH
O H
R O R O
C C C O +H C
R OH R OH
OH
3.2.1.Phản ứng loại nước
Phản ứng của α-hydroxy acid
R O
CH C R O
CH C
HO OH - 2H
2O
O O
HO OH
C HC
C HC O R
O R
lactid
Phản ứng của β-hydroxy acid

H H
- H2O
R C C COOH R CH CH COOH
OH H
Acid α,β-ethylenic
Phản ứng của γ,δ-hydroxy acid
R CH2 CH2 R CH2 CH2

- H2O
C C O C C O
H O H HO H O
γ-hydroxy acid γ-lacton
CH2 CH2 CH2 CH2

- H 2O
2HC C O 2HC C O
CH2 OH HO CH2 O
δ-hydroxy acid δ-lacton
Chất điển hình

PHENOL ACID
COOH COOH COOH
OH
OH
OH
A.o-hydroxybenzoic A..m-hydroxybenzoic A.p-hydroxybenzoic
(A.Salicylic)
1. Điều chế
1.1. Oxy hoá cresol
OH OH
O
[O]
[K2Cr2O7]
HO
1.2. Phản ứng Kolbe - Schmidt
Cơ chế phản ứng

Anion salicylat
Liên kết hydro nội
phân tử
2. Tính chất vật lý
3. Tính chất hoá học
3.1. Tính chất của nhóm carboxyl

3.1.1. Tính acid
COOH COONa
OH Na2CO3 OH
2 2 + CO2 + H2O
3.1.2. Các phản ứng thế ái nhân acyl
3.1.2.1.Tạo clorid acid

O
COOH C
Cl
OH SOCl2 OH
+ SO2 + HCl
3.1.2.2. Tạo este

COOH COOCH3
OH CH3OH OH
H2SO4
O O
C C
OH Cl
OH OH
3 + POCl3 3 + H3PO4
O O
C C
Cl O C6H5
OH OH
+ HO C6H5 + HCl
3..12.3. Phản ứng loại nhóm carboxyl

COOH
OH t0
OH
+ CO2
3.2. Tính chất của nhóm phenol

+ Tác dụng với FeCl3
3-
FeCl3 +6 ArOH 6 H+ + 3 Cl- + Fe(OAr)
6
+ Tác dụng với anhydrid acetic
3.3. Tính chất của hai nhóm chức

+ Tạo muối kép
COOH COONa
+ 2NaOH + 2H2O
OH ONa
+ Alkyl hoá
COONa COOR COOK
ONa + 2XR OR HOH OR
(KOH)
(a) (b)
+ Tạo xanthon
COOH HO COO
- CO2, -H2O
OH HOOC OH
salol
O O
C C
chuyÓn vÞ
OO O
HH
xanthon
3.4. Tính chất của nhân thơm O

C
1
OH
6 2 OH
5 3
SE 4
SE
OXO ACID
(COOH)
m
1.Định nghĩa R
(CO)n
2.Danh pháp
Danh pháp IUPAC
Oxo + tên acid carboxylic
formyl + tên acid carboxylic
Ví dụ:
Danh pháp khác
Ceto + tên acid carboxylic
Gốc acyl + tên acid carboxylic
Ví dụ:
CH3 C CH2 COOH CH3 C CH2 COOH
O O
β−ceto
acid 3-ceto butanoic (acid butyric) acid acetyl acetic
Một số tên thông thường

3. Điều chế
Nguồn gốc tự nhiên
Tổng hợp
3.1. Điều chế α-aldehyd acid
- Đi từ gem-dihalogen
Cl
H2O O
H C COOH C COOH
1400C,H+
H
Cl
- Oxy hoá α-hydroxy acid

[O]
H2C COOH H C COOH
OH O
- Khử điện hoá acid oxalic

O catot Pb O
C COOH C COOH
HO +2H H
3.2. Điều chế α-cetoacid
- Đi từ dẫn chất halogen

Cl O
O
CH3 C O - KCl CH3 C CN CH3 C COOH
-
K+ CN
- Oxy hoá α-hydroxy acid

[O]
R CH COOH R C COOH
KMnO
4
OH O
3.3. Điều chế β-cetoacid
Phản ứng ngưng tụ Heiler-Claisen

4. Tính chất
4.1. Tính chất của α-aldehyd acid

O OH
NaHSO3
HOOC C H HOOC C SO3Na
Phản ứng Cannizaro

O
OH-
2 HOOC C H H2C COOK+ COOK
OH COOH
4.1. Tính chất của α,β-cetoacid
- Tính acid
- Phản ứng decarboxyl hoá tạo ceton
H H O
O O O
C C O C C O
C C
O
C O C O
CH
- CO2
CH3 C CH2 COOH CH3 C CH3
O O
H
O O OH O
1350C hç biÕn
HOC CH2 C O HOC CH2 HOCCH3
+ CO2
- Dạng hỗ biến ceton-enol
2 dạng hỗ biến của

nhóm carbonyl
Dạng ceto Dạng enol
- Dạng ceto có liên kết –C=O và liên kết C-H
- Dạng enol có nhóm –OH gắn với liên kết đôi –C=C
O OH
R2CHCR' R2C CR'
ceto Enol<1%
O O OH O
CH3CCH2CCH3 CH3C CHCCH3
(20%) (80%)
Yếu tố ảnh hưởng làm tăng tính bền vững của enol ở hợp
chất β-cetoeste
- Tạo liên kết hydro nội phân tử
H
O O
C C
H3C C OCH3
H
- C=C và C=O liên hợp

C15 2008

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

C15 2008

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

CHƯƠNG 15: ACID CARBOXYLIC HỖN CHỨC

2.1. Điều chế α -hydroxy acid

- Oxy hoá ethylenglycol

- Đi từ dẫn chất α-halogenid

R CH COOH + HOH R CH COOH

2. Tính chất vật lý

3.1. Tính acid

3.2. Tính chất của nhóm carboxyl và hydroxy

(CH3CO)2O + HO CH2 COOH CH3 C O CH2 COOH+CH3COOH

3.2. Tính chất riêng

Phản ứng của β-hydroxy acid

R CH2 CH2 R CH2 CH2

CH2 CH2 CH2 CH2

Chất điển hình

Cơ chế phản ứng

2. Tính chất vật lý

3. Tính chất hoá học

3.1. Tính chất của nhóm carboxyl

3.1.2.1.Tạo clorid acid

3.1.2.2. Tạo este

3..12.3. Phản ứng loại nhóm carboxyl

3.2. Tính chất của nhóm phenol

3.3. Tính chất của hai nhóm chức

3.4. Tính chất của nhân thơm O

formyl + tên acid carboxylic

Gốc acyl + tên acid carboxylic

Một số tên thông thường

- Oxy hoá α-hydroxy acid

- Khử điện hoá acid oxalic

- Đi từ dẫn chất halogen

- Oxy hoá α-hydroxy acid

Phản ứng ngưng tụ Heiler-Claisen

4.1. Tính chất của α-aldehyd acid

Phản ứng Cannizaro

- Dạng hỗ biến ceton-enol

2 dạng hỗ biến của

R2CHCR' R2C CR'

CH3CCH2CCH3 CH3C CHCCH3

- Tạo liên kết hydro nội phân tử

You might also like