B I TH NG THI T H I TRONG H P NG V PH T VI PH M H P NG THEO PHP LU T DN S V TH NG M I HI N HNH

Ph t vi ph m trong PL Dn s v Th ng m i B i th ng thi t h i trong h p ng theo PL Dn s v Th ng m i S k t h p gi a b i th ng thi t h i v ph t vi ph m trong PL Dn s v Th ng m i M ts v n th c ti n c lin quan xu t m t s i u kho n m u Ti li u tham kh o chnh
19/02/2012 NBH 1

PH T VI PH M H P

NG THEO PL DN S

V TH

NG M I

nh ngh a

BLDS: Ph t vi ph m l s tho thu n gi a cc bn trong h p ng, theo bn vi ph m ngh a v ph i n p m t kho n ti n cho bn b vi ph m ( i u 422.1)

LTM: Ph t vi ph m l vi c bn b vi ph m yu c u bn vi ph m tr m t kho n ti n ph t do vi ph m h p ng n u trong h p ng c tho thu n, tr cc tr ng h p mi n trch nhi m ( i u 300)

NBH 2

19/02/2012

i u ki n p d ng ph t vi ph m
BLDS: Ph i c th a thu n trong h p ng. Ph i c vi ph m. Khng c n ph i c thi t h i th c t . Khng thu c tr ng h p mi n tr trch nhi m nh : (i) b t kh khng, (ii) l i hon ton c a bn c quy n ( i u 302.2, 302.3). L u : Theo i u 161.1 BLDS: S ki n b t kh khng l s ki n x y ra m t cch khch quan khng th l ng tr c c v khng th kh c ph c c m c d p d ng m i bi n php c n thi t v kh n ng cho php. Tr ng h p hnh vi vi ph m c a m t bn do th c hi n quy t nh c a c quan qu n l nh n c c th m quy n m cc bn khng th bi t c vo th i i m giao k t h p ng trong lu t Th ng m i c th p ng cc tiu ch nu trong nh ngh a v s ki n b t kh khng trong BLDS.
NBH

LTM: Ph i

c th a thu n trong h p

ng.

Ph i c vi ph m. Khng c n ph i c thi t h i th c t . Khng thu c cc tr ng h p mi n tr trch nhi m nh : (i) b t kh khng, (ii) l i hon ton c a bn c quy n; (iii) thu c tr ng h p mi n trch nhi m do cc bn th a thu n (iv) hnh vi vi ph m c a m t bn do th c hi n quy t nh c a c quan qu n l nh n c c th m quy n m cc bn khng th bi t c vo th i i m giao k t H p ng ( i u 294.1)

19/02/2012

Gi i h n m c ph t vi ph m v bi n php x l khi v cho php

BLDS khng gi i h n m c ph t vi ph m VD: A cho B thu m t ti s n v i gi thu l 4 tri u/thng v i th i h n l 3 n m. H p ng quy nh n u bn thu n ph ng ch m d t h p ng tri php lu t th ph i ch u ph t 80% s ti n thu cn l i. M t n m sau, B n ph ng ch m d t h p ng tri php nn s b ph t vi ph m l: 80%X2x12x4 tri u = 76,8 tri u c PLDS cng nh n. -

t qu m c PL

LTM: 8% gi tr ph n ngh a v h p ng b vi ph m. Trong tr ng h p cc bn th a thu n v t qu 8% m pht sinh tranh ch p: PL khng quy nh cch x l nh th no. Th c t ghi nh n c Ta n a ph ng v Tr ng ti th ng m i i u ch nh v 8% - m c t i a m LTM cho php. VD t ng t s khng c LTM cng nh n. Tuy v y, cc bn c th th a thu n nh sau: Bn B c quy n ch m d t h p ng tr c th i h n vo m i th i i m v i i u ki n Bn B ph i thanh ton cho Bn A 50% s ti n thu cn l i. y c coi l ch m d t H theo th a thu n ng php lu t. N u mu n ch m d t H tr c th i h n, B c th l a ch n: (i) tr 50% s ti n thu cn l i v khng ph i n p ph t v khng ph i b i th ng thi t h i ho c (ii) khng tr 50% s ti n thu cn l i n ph ng ch m d t H tri php b i th ng thi t h i v n p ph t vi ph m cho Bn A khng qu 8% s ti n thu cn l i (n u c th a thu n trong h p ng v ph t vi ph m).
4

19/02/2012

NBH

B I TH

NG THI T H I TRONG H P NG THEO PL DN S V TH NG M I

nh ngh a

BLDS: Khng c ngh a

nh

LTM: B i th ng thi t h i l vi c bn vi ph m b i th ng nh ng t n th t do hnh vi vi ph m h p ng gy ra cho bn b vi ph m.

19/02/2012

NBH

i u ki n p d ng b i th
BLDS khng c quy nh chung v i u ki n p d ng BTTH. D i y l cc i u ki n c t ng h p trn l thuy t: Hnh vi vi ph m h p ng; C thi t h i th c t ; C m i quan h nhn qu gi a hnh vi vi ph m v thi t h i; C l i c a bn vi ph m (Theo i u 308.1: Ng i khng th c hi n ho c th c hi n khng ng ngh a v dn s th ph i ch u TNDS khi c l i c ho c l i v . Theo quy nh ny c a BLDS th pht sinh TNDS, ng i khng th c hi n ho c th c hi n khng ng NVDS ph i c l i. Trch nhi m BTTH l 1 lo i TNDS nn pht sinh trch nhi m BTTH th theo lu t l ph i c l i); Khng thu c tr ng h p mi n tr trch nhi m nh : (i) b t kh khng, (ii) l i hon ton c a bn c quy n ( i u 302.2, 302.3). L u :. Trong th c ti n xt x nh ng n m qua, h u nh ch a bao gi v n ki m tra, xem xt tr ng thi tm l c a ng i vi ph m ngh a v iv i hnh vi th c hi n v h u qu c a hnh vi th c hi n c t ra m t cch nghim tc, c t pha Ta n l n t pha nh ng ng i tham gia t t ng (theo Nguy n Ng c Khnh: Ch nh h p ng trong B lu t dn s Vi t Nam, Nxb. T php, H N i, 2007, tr. 410, 415). Do v y, trn th c ti n, v n l i khng c t ra khi xem xt v n b i th ng thi t h i trong h p ng.

ng thi t h i trong h p
-

ng

LTM ( i u 303): Hnh vi vi ph m h p ng; C thi t h i th c t ; C m i quan h nhn qu gi a hnh vi vi ph m v thi t h i; Khng c n xc nh l i c a bn vi ph m; Khng thu c cc tr ng h p mi n tr trch nhi m nh : (i) b t kh khng, (ii) l i hon ton c a bn c quy n; (iii) thu c tr ng h p mi n trch nhi m do cc bn th a thu n (iv) hnh vi vi ph m c a m t bn do th c hi n quy t nh c a c quan qu n l nh n c c th m quy n m cc bn khng th bi t c vo th i i m giao k t H p ng ( i u 294.1) L u : so v i lu t th ng m i 1997, lu t th ng m i 2005 b i u ki n c l i c a bn vi ph m h p ng ra kh i cc i u ki n pht sinh trch nhi m b i th ng thi t h i.

19/02/2012

NBH

Thi t h i
+ + + BLDS: Thi t h i v v t ch t th c t , tnh c thnh ti n, bao g m: t n th t v ti s n, chi ph h p l ng n ch n, h n ch , kh c ph c thi t h i, thu nh p th c t b m t ho c b gi m st. Thi t h i v tinh th n do hnh vi xm ph m tnh m ng, s c kh e, danh d , nhn ph m, uy tn. Nh n xt: quy nh PLDS ch a r v c ng ch a c b n n xc nh khi ni m thu nh p th c t b m t ho c b gi m st trong lu t dn s c bao g m cc kho n l i tr c ti p m bn vi ph m ng l c h ng n u khng c hnh vi vi ph m.

c b i th
+ +

ng

LTM: Thi t h i: Gi tr t n th t th c t , tr c ti p (t n th t th c t ). Kho n l i tr c ti p m bn b vi ph m c h ng n u khng c ng l hnh vi vi ph m (t n th t suy on d a trn nh ng c n c thch ng) Nh n xt: LTM khng phn bi t thi t h i v t ch t v i thi t h i v tinh th n. LTM ch quy nh chung v thi t h i th c t v v kho n l i tr c ti p ng l c h ng. Trong quan h h p ng TM, n u x y ra t n th t v tinh th n cho 1 bn th c th l p lu n i b i th ng theo 1 trong 2 cch: (i) t n th t tinh th n l th c t nn ph i c b i th ng theo LTM; (ii) t n th t tinh th n khng c quy nh trong LTM nh ng c quy nh trong BLDS nn c x l theo BLDS theo nguyn t c lu t chung lu t ring.

19/02/2012

NBH

Th a thu n mi n, gi m trch nhi m b i th

BLDS, v nguyn t c cc bn c th th a thu n v vi c mi n, gi m trch nhi m do vi ph m h p ng ( i u 402.6). Ngo i l : Trong tr ng h p h p ng theo m u c i u kho n mi n trch nhi m c a bn a ra h p ng theo m u, t ng trch nhi m ho c lo i b quy n l i chnh ng c a bn kia th i u kho n ny khng c hi u l c, tr tr ng h p c th a thu n khc (?) ( i u 407.3) i u kho n c a h p ng giao k t v i ng i tiu dng, i u ki n giao d ch chung khng c hi u l c trong tr ng h p lo i tr trch nhi m c a t ch c, c nhn kinh doanh hng ha, d ch v i v i ng i tiu dng ( i u 16.1.a Lu t b o v ng i tiu dng 2010).

ng thi t h i

LTM: Bn vi ph m c mi n trch nhi m (bao g m trch nhi m b i th ng) khi x y ra tr ng h p mi n trch nhi m m cc bn th a thu n. LTM khng quy nh ngo i l v i nguyn t c trn. Do , vi c p d ng nguyn t c ny c th b t c p nh trong VD sau: Trong h p ng mua bn hng ha, bn bn A v bn mua B th a thu n th i i m giao hng l 01/10/2007. C ng trong h p ng, cc bn th a thu n A khng ph i ch u trch nhi m n u vi c giao hng ch m khng qu 15 ngy (t c tr c ngy 16/10/2007). Ngy 30/09, A chu n b hng giao cho B. Cng ngy 30/09, C i th c nh tranh c a B, ngh A bn s hng v i gi cao h n 20% gi h p ng gi a A v B. A l i d ng th a thu n v i B bn s hng ny cho C v chu n b s hng khc giao cho B tr c ngy 16/10. Vo ngy 15/10, B nh n hng theo h p ng nh ng B bu c ph i bn r v th tr ng gi m c u. Do v y, B ch u thi t h i nh t nh. C n c h p ng v LTM th B khng c quy n yu c u A b i th ng thi t h i. VD: H p ng quy nh trch nhi m b i th ng c a nh t v n khng v t qu 100% gi tr ph t v n theo H p ng c PL th ng m i hi n hnh th a nh n. 8

19/02/2012

NBH

S k t h p gi a b i th

ng thi t h i v ph t vi ph m trong PL Dn s v Th ng m i
LTM: Khi c th a thu n v a ph t vi ph m v a b i th ng thi t h i th ph i n p ph t v b i th ng (nguyn t c t do th a thu n khng tri PL). Khi c th a thu n ch ph i n p ph t vi ph m v khng ph i b i th ng thi t h i th ch ph i n p ph t (nguyn t c t do th a thu n khng tri PL k t h p v i nguyn t c mi n trch nhi m b i th ng theo s th a thu n c a cc bn t i i u 294.1a). Khi ch c th a thu n ph t vi ph m v khng c th a thu n v b i th ng thi t h i th c p d ng c ph t vi ph m l n b i th ng thi t h i ( i u 307.2). Khi khng c th a thu n g v ph t vi ph m l n b i th ng thi t h i th ch p d ng b i th ng thi t h i ( i u 307.1, 301 v 302)
9

BLDS: Khi c th a thu n v a ph t vi ph m v a b i th ng thi t h i th ph i n p ph t v b i th ng ( i u 422.3). Khi c th a thu n ch ph i n p ph t vi ph m v khng ph i b i th ng thi t h i th ch ph i n p ph t ( i u 422.3). Khi ch c th a thu n ph t vi ph m v khng c th a thu n v b i th ng thi t h i th ch p d ng ph t vi ph m ( i u 422.3). Khi khng c th a thu n g v ph t vi ph m l n b i th ng thi t h i th ch p d ng b i th ng thi t h i (nguyn t c chung c a PLDS).

19/02/2012

NBH

M ts v n

th c ti n c lin quan:
ng theo m c nh tr c

Liquidated Damages (LD) B i th

VD: i u 47.1 m u H p ng xy d ng FIDIC (phin b n 1987): N u nh th u khng tun th ng th i h n hon thnh cng trnh ho c h ng m c cng trnh th nh th u s ph i tr cho Ch u t m t kho n ti n quy nh trong Ph l c H p ng. Kho n ti n ny c coi nh l kho n b i th ng theo nh m c tr c cho nh ng vi ph m ch khng ph i l ti n ph t v cc kho n ti n ny s l kho n duy nh t m Nh th u ph i tr cho vi ph m . V n t ra: d i gc lu t Vi t Nam th b n ch t php l c a LD l ph t vi ph m hay b i th ng thi t h i? i u 47.1 trn c lo i tr trch nhi m b i th ng thi t h i c a Nh th u khng? Cc c i m php l c a Liquidated Damages: Ph i c hnh vi vi ph m; Khng c n ph i ch ng minh c thi t h i (VD: c ch m m t tu n l ph i n p 0,1% gi tr h p ng); M c b i th ng c xc nh c th tr c; Bn b vi ph m khng c n ch ng minh l i c a bn vi ph m; Nh n nh: LD mang nhi u d u hi u c a ph t vi ph m d i gc lu t Vi t Nam h n. p d ng i u 47.1 FIDIC trong khun kh Lu t Th ng m i th s ti n Nh th u ph i n p l ti n ph t vi ph m h p ng v b kh ng ch m c 8% gi tr ph n ngh a v b vi ph m. Ngoi ra, Nh th u khng ph i b i th ng thi t h i n a v y thu c tr ng h p mi n trch nhi m do hai bn th a thu n v c Lu t th ng m i cng nh n theo Kho n 294.1a.
19/02/2012 NBH 10

M ts v n

th c ti n c lin quan: Li ch m tr
LTM Li ch m tr theo php lu t: Tr ng h p bn vi ph m h p ng ch m thanh ton ti n hng hay ch m thanh ton th lao d ch v v cc chi ph h p l khc th bn b vi ph m h p ng c quy n yu c u tr ti n li trn s ti n ch m tr theo li su t n qu h n trung bnh trn th tr ng t i th i i m thanh ton t ng ng v i th i gian ch m tr ( i u 306). Li ch m tr theo th a thu n: Th c ti n m t s Ta n coi li ch m tr theo th a thu n l m t lo i ph t vi ph m nn p d ng m c kh ng ch 8% gi tr ngh a v b vi ph m (n u giao d ch thu c ph m vi i u ch nh c a LTM) Khng c c n c . M t s Ta n khc coi li ch m tr theo th a thu n l m t lo i th a thu n v li cho vay (p d ng c l p v i ph t vi ph m v b i th ng thi t h i). Do v y, Ta n khng p d ng gi i h n 8% gi tr ngh a v b vi ph m m p d ng quy nh v tr n li su t cho vay theo quy nh c a php lu t c lin quan (c th l i u 476.1BLDS) h p l h n. VD: hai bn th a thu n m c li ch m cao h n 150% li su t c b n th khi c tranh ch p Ta n s i u ch nh v m c 150% li su t c b n.

BLDS Li ch m tr theo php lu t: trong tr ng h p bn c ngh a v ch m tr ti n th bn ph i tr li i v i s ti n ch m tr theo li su t c b n do Ngn hng Nh n c cng b t ng ng v i th i gian ch m tr t i th i i m thanh ton ( i u 305.1). Th i i m b t u tnh li: khi th i h n th c hi n ngh a v h t. Th i i m k t thc tnh li: cc Ta n c quy t nh khc nhau v v n ny. C ta tnh li n th i i m xt x s th m; c ta tnh li n th i i m xt x cu i cng (c th l phc th m hay gim c th m). Ngoi ra, th c ti n cho th y Ta th ng quy nh thm trong b n n l n u ch m thi hnh n th bn ph i thi hnh n ph i ch u thm li ch m tr theo quy nh c a php lu t k t khi ng i c thi hnh c n xin thi hnh n. Li ch m tr theo th a thu n:
19/02/2012

NBH

11

PH L C
xu t i u kho n ph t vi ph m v th i h n hon thnh cho Ch u t trong h p ng xy d ng

N u nh th u khng tun th ng th i h n hon thnh cng trnh ho c h ng m c cng trnh theo ti n m khng do s ki n b t kh khng ho c khng do l i c a Ch u t gy ra th nh th u s ph i n p ph t cho Ch u t m t kho n ti n b ng --% Gi h p ng i v i m i ngy ch m tr . M c ph t t i a i v i nh th u s khng v t qu 12% Gi h p ng. N u lu t p d ng quy nh m t m c ph t t i a khc v i m c 12% Gi h p ng th Ch u t c quy n p d ng i v i nh th u m c ph t t i a theo quy nh c a lu t p d ng. N u Ch u t p d ng ph t vi ph m n m c t i a i v i nh th u m nh th u v n khng hon thnh cng trnh ho c h ng m c cng trnh th Ch u t c quy n nh ch h p ng v Ch ut c quy n ch nh n v khc c n ng l c m b o hon thnh cng trnh ng ti n , b o m ch t l ng thay th . Nh th u ph i t o m i i u ki n bn giao l i cng vi c thi cng d dang cho n v thay th . Trong tr ng h p nh th u khng tun th ng th i h n hon thnh cng trnh ho c h ng m c cng trnh theo ti n m khng do s ki n b t kh khng ho c khng do l i c a Ch u t th ngoi vi c ph t vi ph m, Ch u t cn c quy n yu c u b i th ng thi t h i v p d ng cc bi n php x l vi ph m h p ng khc theo quy nh c a lu t p d ng. Cc lo i thi t h i ph i b i th ng bao g m nh ng khng h n ch trong cc lo i nh : chi ph t v n gim st cho kh i l ng cng vi c ph i ph i lm l i v ko di th i gian th c hi n h p ng; chi ph li vay v n th c hi n cng trnh; kho n l i tr c ti p m Ch ut ng l c h ng n u cng trnh c hon thnh ng h n Cc bi n php x l vi ph m h p ng khc bao g m nh ng khng h n ch trong cc bi n php nh : nh ch thi cng, c t gi m kh i l ng, bu c th c hi n ng h p ng

19/02/2012

NBH

12

xu t i u kho n ph t vi ph m cho Ch u t trong h p ng xy d ng h p vi ph m h p ng khc

i v i cc tr

ng

Ngoi vi ph m v th i h n th c hi n h p ng, n u nh th u vi ph m cc ngh a v c b n khc c a h p ng v khng th c hi n ng cc bi n php kh c ph c trong vng -- ngy k t ngy nh n c thng bo b ng v n b n c a Ch u t th Ch u t c quy n nh ch ho c h y b h p ng v yu c u nh th u ph i n p ph t m t kho n ti n b ng 12% gi H p ng. N u lu t p d ng quy nh m t m c ph t vi ph m t i a khc v i m c 12% Gi h p ng th Ch u t c quy n p d ng i v i nh th u m c ph t t i a theo quy nh c a lu t p d ng. Ngoi ra, nh th u cn ph i b i th ng cc thi t h i pht sinh cho Ch u t theo quy nh c a php lu t.
19/02/2012 NBH 13

xu t

i u kho n v li ch m tr

Tr ng h p m t bn ch m th c hi n ngh a v thanh ton th bn b vi ph m c quy n yu c u bn vi ph m tr ti n li trn s ti n ch m tr v i li su t --%/n m t ng ng v i th i gian ch m tr . Trong tr ng h p lu t p d ng quy nh m t m c li su t ch m tr t i a khc v i m c li su t v a nu th s p d ng m c li su t ch m tr t i a theo quy nh c a lu t p d ng. Ngoi ra, bn b vi ph m h p ng cn c p d ng cc bi n php ph t vi ph m, b i th ng thi t h i v/ho c cc bi n php x l vi ph m h p ng khc theo quy nh c a h p ng v theo quy nh c a lu t p d ng.

19/02/2012

NBH

14

Ti li u tham kh o chnh
V n i, Lu t h p ng Vi t Nam B n n v bnh lu n b n n, Nxb. Chnh tr qu c gia, H N i, 2010. V n i, Cc bi n php x l vi c khng th c hi n ng h p ng trong php lu t Vi t Nam, Nxb. Chnh tr qu c gia, H N i, 2010.

19/02/2012

NBH

15