Professional Documents
Culture Documents
GI I THI U
Nhm l n nh t, > 25000 h p ch t bi t Ch a Nit , h u h t c tnh base, v nicotine) Nit th vng ng t n t i trong ng, d ng r n (-
- Th
ng c ho t tnh r t m nh
- Ch xu t hi n trong th c v t b c cao (hi m khi trong vi khu n), sinh t ng h p t amino acid
H p ch t h u c , ngu n g c th c v t, c ch a N, c tnh ki m. H p ch t h u c , ngu n g c t nhin, ch a nhn pyridin, c tnh ki m. H p ch t h u c , c ch a 1 Nit / d vng. H.ch t h u c c d vng Nit , c tnh ki m, c tnh / TKTW. Ph.b h n ch / t nhin
?!!?
batrachotoxin pumiliotoxin
samanin samandarin
6
Tetraodon miurus
Puffer Fish
Tetrodotoxin
Ascaris suum
Claviceps purpurea
Claviceps sorghi
Morphin
Agroclavin
Caffein
Su bi (Glomeris marginata)
H i ly (Castor fiber)
Glomerin, homoglomerin
(P)-castoramin
S. William Pelletier (1983) : Alkaloid la nh ng h p cht h u c co ch a N. co di vong. phn b gi i han trong sinh vt.
inh nghia nay bao gm cac alkaloid co N trong h di vong ( ai a s alkaloid) co N ngoai h di vong (colchicin, capsaicin...) co ngun gc th c vt l n ng vt
10
ch t t ng h p
Promethazin, Alimemazin... (tr cc c a alkaloid) acid amin, histamin, vitamin (B1, B2, B6 ...) ki u nucleosid (tr serotonin...)
11
ch t truy n th ng
base
ng v t
MORPHINE ALKALOID KI U M U
Tnh base nh eletron t do Ch a nitrogen
N CH3
heterocyclic ring
..
MeO
OH
Th c vt p cht trung tinh, cht acid (mui, ng, cac cht chua . . .)
binh th
ng
bt th
ng
Friedrich Wilhelm Adam Sertrner (1783 - 1841) D c s c Morphine c c l p (1805) b i Adam Sertrner; Nh d c s 22 tu i t ti ng t m
14
1805, Sertrner . . .
1805
1806
Th n Morpheus,
th n c a gi c m ng
Papaver somniferum L
15
N CH3
MeO
Meconic acid
O OH Morphine
16
*N
b t
c Chinchon
Peru (Nam M ) b s t rt * Ng i da :
t tn l cinchona, xu t pht t
Plasmodium
Morphin Narcotin Strychnin, Brucin Colchicin, Veratrin Quinin, Caffein Emetin Coniin Nicotin
Serturner Robiquet Pelletier & Caventou Meissner & Caventou Runge; Pelletier & Caventou Pelletier & Magendie Giesecke; Geiger & Hess Posselt & Reimann
19
1831 1832 1833 1833 1842 1848 1851 1855 1870 1875
Aconitin Codein Atropin, Hyoscyamin Thebain Theobromin Papaverin Cholin Cocain Muscarin Ergotinin
Mein; Geiger & Hess Robiquet Geiger & Hess Pelletier & Dumas Woskresenky Merck Babo & Hirschbrunn Gaedcke & Niemann (1860) Schmiedeberg & Koppe C. Tanret . . .
20
1856, t Thng
p Taxol tinh khi t = Paclitaxel (c tc d ng ch ng ung th ) p ch ph m Taxol (Bristol-Myers Squibb) Taxol cn c / Taxus cuspidata, T. wallichiana h Taxaceae N m 1969 : 1250 kg v thn p 28 kg cao ton ph n p 10 g Taxol tinh khi t 1971 : c u trc Taxol. 1988 : bn t ng h p Taxol. 1994: T ng h p ton ph n Taxol
21
22
Cong trnh nghien cu a phat minh hang tram chat alkaloid, trch ly t cay co khac,
S phat minh ra alkaloid trong thc vat la tieng vang rat ln trong nganh Hoa the ky XIX. La nhng net noi bat manh trong s nghien cu dc thao chong ung th, chong lao hoa va khang khuan cua CATHARANTHUS va PACLITAXEL t na sau the k XX.
24
Mot cay cha nhieu alkaloid rat t dang t do ma luon trang thai hoa hp vi acid hu c hoac vo c. Cung mot cay alkaloid nay ong vai tro bien chat tnh sinh ly oi vi alkaloid khac nh brucine giam oc tnh cua Strychnine trong hot ma tien. Ham lng alkaloid thay oi nhieu hay t tuy theo ieu kien ben ngoai (kh hau, anh sang, mua thu hai), at ai (trang thai vat ly va thanh phan 26 hoa hoc), phan bon
Theo Polonopski, protein cua te bao thc vat cha amino acid nh nhau.
Tai sao cay nay lai tao ra mot kieu alkaloid khac cay kia? V vay vai tro alkaloid trong cay cha xac nh c. Chung la nhng chat d tr, chat thai hay ong vai tro la chat kch thch to?
27
VAI TR C A ALKALOIDS
Alkaloid trong th c v t
vai tr
c ch o loi khc
Ch t c m nhi m Allelochemical
T v
tn hi u
nicotin
28
Danh phap
Goi chung theo ten rieng. Tiep v ng in xuat phat t: 1.Ten chi hoac ten cua loai cay + in, v du: Papaverin t papaver somniferum; palmatin t Jatrorrhiza palmate; cocain t erythroxylum coca.
- Strychnos - Berberis - Stemona p strychnin p berberin p stemonin - S. rotunda - T. baccata p rotundin p baccatin
29
- R. serpentina p serpentin
- Morpheus p morphin
30
Tiep au ng nor: mat mot nhom metyl Ephedrin (C10H15ON) norephedrin (C9H13ON) Apo: kh 1 n c
nor / epi / iso / neo / pseudo + X + in. (pseudoephedrin)
31
ATROPOS
ATROPIN
Clotho
Lachesis
c ly
2. theo ho / chi th c vt alk / ho Solanaceae / chi Atropa / chi Datura 3. theo ngu n acid amin 4. theo ng sinh : t tyr, tryp, orn, lys, his ... : pseudo-, proto-, alk. th c : tropan, quinolin, indol ...
A. Alkaloid th c (N t acid amin p thu c d vng). - hu nh lun kim; ch a i as t nt i - c th -m ts 1N / di vong dang mui v i acid h u c
B. Protoalkaloid (N t acid amin khng c u thnh d vng). (ephedrin, capsaicin, colchicin, hordenin, mescalin ) C. Pseudoalkaloid (N khng b t ngu n t acid amin). (cafein, coniin, aconitin, conessin, solanidin )
34
alk. pyrol, pyrolidin, alkaloid th c (N/vong) (N t acid amin) proto-alkaloid (N/nhanh) alk. tropan, indol, indolin alk. quinolin, isoquinolin... alk. pyridin, piperidin... alk. phenyl alkylamin alk. tropolon alk. terpenoid, steroid alk. purin, peptid
35
(true alkaloids) La nhom l n & quan trong nht (alkaloid chinh th c) Sinh nguyn : t cac acid amin alkaloid) Co N / nhn di vong (khac proto-alkaloid) (khac pseudo-
c chia thanh nhiu nhom tuy nhn c n ban (pyrol, indol, tropan, quinolin, isoquinolin )
36
O N Me N Me
N Me
pyrrol
pyrrolidin
hygrin ng
cuscohygrin
An th n, gy ng
c v i gan
CH2OH N
pyrrolizidin
retronecin
37
OH
tropanol (atropin)
COOH N OH
tropan
scopanol (scopin)
Gin ng t , tr co th t
N OOC CH Ph CH2OH
ecgonin
COOMe N OOC Ph
hyoscyamin
An th n
O N OOC CH Ph
cocain
(benzoyl)
CH2OH
scopolamin
38
N Me
pyridin
nicotin
N H
N Me
Piperidin
Lobelin: an th n tr ng c
Isopelletierin Tr giun sn 39
N H
N H
NH2
indol
HO
trytophan
NH2
gramin
COOH NH
N H
Me
N H
indolin
abrin
Cam th o dy
N H
N H
N Me
kiu eseran
Eserin Tr t ng nhn p
N H
N H Me
kiu F-carbolin
harmin
41
COOH N Me
kiu ergolin :
N H N H
acid lysergic
MeO MeO O N O
strychnin
Kch thch tiu ho n ngon, d tiu
brucin
i u ho a/s mu
42
C trong h t m ti n
Ba g c
Reserpin: h huy t p
N H O
MeO
N H O
O OMe OMe
OMe OH
yohimbin
43 Ajmalicin:ch ng ung th
quinolizidin
Spartein: tr lo n nh p tim
44
quinolein
F
HO R N N
acridin
E
HO R N N
quinolein
iso-quinolein
kiu benzyl isoquinolein, kiu aporphin, kiu morphinan, kiu protoberberin, kiu protopin, kiu emetin, . . .
46
47
Aporphin/ Parkinson
HO
nuciferin / Sen
MeO
roemerin / Binh vi
morphin
O N Me
O N
Codein
Me
Gi m au-gy t
48
HO
HO
kiu morphinan
MeO
N MeO MeO
kiu protoberberin
O O N MeO MeO
MeO MeO
palmatin
N MeO MeO
Berberin/nhi mtrng ng ru t
Rotundin/an th n/gi m au
Bnh vi
49
benzophenanthridin . . .
S t rt
E-dichroin (Th
-dichroin
imidazol
Pilocarpin/t ng nhn p
51
decarboxyl)
n gian; g p / ca th c vt ln ng vt
- mt s tac gia lai coi cac amin th ng la 1 dang alkaloid. cac kiu proto-alkaloid th - kiu tropolon - kiu indol n gian ng g p
- kiu phenyl alkylamin (ephedrin, mescalin, capsaicin...) (colchicin...) (serotonin, gramin, abrin...)
52
COOH NH2
tyramin
MeO HO
phenylalanin
O N H
OH
Me
HO
Me
Me
Mescalin o gic
COOH N H NH2
N H
N Me
Me
tryptophan
HO N H NH2
gramin
OMe
COOH N H NH Me
colchicin
Serotonin X ho tim
abrin
54
O Me O N N Me N N Me
Me O N
O N N Me N
HO
conessin / M c hoa tr ng
solanidin / Solanaceae
55
Paclitaxel = Taxol
s Nit :
- th
ng t 1
dimer)
lo i vng: - a s : d vng Nit - m t s : vng carbon (protoalkaloid) s vng: - t khi 1 vng duy nh t (protoalkaloid) - th b c Nit : th - th ng 2 5 vng (strychnohexamin 15 vong)
ng l b c III (=N ), b c II ( NH ) 9.
57
do
m i n c a Nit < Oxy p - lin k t N-H km phn c c h n lin k t O-H - lin k t hydro N...H l ng l o h n O...H - alkaloid km phn c c h n alcol t ng ng
i m si c a alkaloid so v i alcol t
ng ng :
alcol > alk I > alk II > alk III > ether tnh ki m c a alkaloid so v i ammoniac : NH4OH > alk IV > alk I > alk II > alk III ( NR2)
pKa = 9,3 > tnh ki m y u nh t dy
58
Hin nay, a bit > 27.000 cu truc alcaloid / 6000 loai th c vt (~20% th c vt bc cao).
Chu yu la th c vt bc cao, nganh hat kin. It g p alk / nganh hat trn, nm & quyt th c vt. Hu nh khng g p alk / TV bc thp (Ru, ia y, Tao) M ts ng vt, vi khun cung ch a alkaloid.
59
(NAPRALERT, 1993)
16000
1920
1930
1940
1950
1960
1970
1975
1990
1993
2001
60 2005
5.1. Cac ho th c vt giau alcaloid Apocynaceae Rutaceae Amaryllidaceae Loganiaceae Ranunculaceae Papaveraceae Liliaceae Menispermaceae Asteraceae Berberidaceae Fabaceae Solanaceae Rubiaceae Euphorbiaceae Cataceae
M t s (~ 800) alkaloid t
ng vt
Ky nhng l a. (Phyllobates aurotaenia) (Bufo bufo) (Castor fiber) (Tetraodon spp.) (Ascaris suum, 2000) !!! (Glomeris marginata)
Bufotenin t tuy n da Cc (P)-castoramin t H i ly Tetrodotoxin t loi C cc Morphin t Giun heo Glomerin t Su bi Muscopyridin t H ux
(Moschus moschiferus)
62
N m (mushroom)
c sinh t ng h p t L-
T cc chi Psilocybe, Conocybe, Phanaeolus v Stoparia p serotonin, psilocin v psilocybin. y l cc alkaloid c tc ng ln h TKTW
ngnh Ru (moss) ng x )
p annotinin, lycopodin v cernuin. T loi Huperzia serrata v vi loi khc p huperzin A, J, K v L (c tc d ng / Alzheimer). p phlegmariurin v cc c a phlegmariurin B.
64
- T Aspergillus fumigatus p agrolavin - T Penicillium janczewskii p 2 alkaloid quinolinon. - T Penicillium rivulum - T Penicillium citrinum - T Pseudomonas spp. p communesin G, H p perinadin A v citrinadin A, p tabtoxin v pyocyanin
65
5.2. Cac b phn ch a alcaloid Trong cy, alk. th Hat La ng tp trung c 1 s b phn nht inh Qua Hoa R Cu : Anh tuc, Tiu, : Ca d c t
66
5.3. S Th Th
a dang va chuyn bit ng la 1 hn h p gm cac alcaloid cung nhom. ng co 1-2 alcaloid chinh (ham l ng cao nht).
Cac cy cung ho th
(Solanaceae p alcaloid co nhn tropan) Mt s ho (Rubiaceae ) ch a nhiu nhom alcaloid - cy Ca ph : alc. nhn purin
Tom lai trong 1 ho : co th g p nhiu nhom alcaloid. cung 1 ho : hy vong co cac alcaloid cung nhom. cung 1 chi : rt hy vong co cac alcaloid cung nhom. cung 1 alk. : co th g p nhiu ho khac h n nhau.
Caffein co trong nhiu cy 1. Tra 2. C ph 3. Mate (Camellia sinensis L., Theaceae) (Coffea spp., Rubiaceae) (Ilex paraguariensis, Ilex vomitoria, Aquifoliaceae) 4. Guaran 5. Cola 6. Citrus (Paullinia cupana, Sapindaceae) (Cola acuminata, Sterculiaceae) (Citrus spp., Rutaceae; bao ph n)
71
5.4. Ham l
ng th p (#
nhiu Vai tr
alcaloid : ng h p
- vo thn Canhkina ch a
- nh a Thuc phin ch a 20
dang mui
( as )
dang glycosid
(it)
6.1. Ly tinh a s [C,H,O,N] p r n / tO th (tr arecolin; pilocarpidin) ng kt tinh mp ro rang (nu bn tO) c
a s [C,H,
N] p long /
tO
th
ng
c, c
74
ng c. . .
ng !!!)
(berberin, palmatin, chelidonin: mau vang jatrorrhizin mu - [E]D : th - pKa : th 2) ng ta trin ng t 7 9 (nn ki m ha v pH = pKa +
75
- nh ng kh tan / cc dmhc qu km ph.c c nh EP, n6. - p d ng chi t & tinh ch (ki m ha, bi n alk. mu i p alk. base, chi t alk. base b ng Bz, DCM, Cf, Et2O...) 2. c tnh ki m p d b ko v t trn b n si-gel pha thu n (Si-OH). kh c ph c : thm ki m vo pha 3. km b n (nh t l khi + tO) p nn chi t d i d ng alkaloid mu i (b n h n)
76
ng, v t s g n.
th ng kem tan / n c d tan / dmhc kem phc c (tr cafein, nicotin, coniin, colchicin, spartein tan / n d tan / n c kem tan / dmhc kem ph.c c ( EP) (tr berberin clorid, berberin nitrat kem tan / n c reserpin.HCl lai tan / CHCl3) alcaloid phenol : dang base vn tan (morphin, cephaelin) alcaloid mui :
alcaloid base :
c)
c / d.dich kim
77
Strychnin - kh tan trong ether - d tan trong CHCl3. - r t d tan / h n h p Et2O - CHCl3 (1 : 1) M t s alcaloid (ephedrin, cafein) c th th ng hoa p dng pp th ng hoa c p su t th tinh ch ng
78
6.2.
Hoa tinh
N Me
COOH N H
COOH
6.2.1. Tinh ki m
ki m m nh ki m y u
(*)
(**)
nicotin
AS
codein piperin
p mui t
ng
Alkaloid base co tinh kim y u h n cc ki m v c . [alk mui] se gi i phng ra [alk base] b i Na2CO3, amoniac, M(OH)n [alk.H]+.X + OH [alk] + (X /H2O)
N u alcaloid c 2 Nit (2 ch c base) : - c 2 N u co tinh kim : c th t o 2 lo i mu i. V d : Quinin p Q.HCl v Q.2HCl - 1 N c tinh base qu y u : ch co th t o 1 lo i mu i. V d : Strychnin p (Str)2SO4
80
alcaloid (pKa) berberin 2.5 caffein 3.6 acid acetic 4.8 reserpin 6.6
alcaloid (pKa) pilocarpin 7.0 vinblastin 7.4 heroin 7.6 scopolamin 7.7 quinin, brucin 7.8 quinidin, codein 7.9 strychnin 8.3 cocain 8.6
alcaloid (pKa) morphin 9.2 & 7.9 ammoniac 9.3 -ephedrin 9.4 ephedrin 9.6 amphetamin 9.9 atropin 10.2 nicotin 11.0 & 6.2
81
pH # pKa th :
c n thm ki m
n pH = pKa + (2
3)
82
2]
alk.base, km phn c c h n, b ko v t.
alk.mu i, phn c c h n, v t g n h n.
Ngoi c n ch
phn c c c a pha
ng,
83
pH c a m t s dung d ch alkaloid
pH 3 4 5 5 5.5 6 4 6.5 6 pH 7
papaverin HCl codein phosphat eserin sulfat eserin salicylat ephedrin HCl caffein base quinin sulfat quinin HCl
5.5
84
6.2.2. Phan ng tao tua (Y/N) t a v Valse-Mayer Bouchardat nh hnh Dragendorff acid tannic t a tinh th - AuCl3 - PtCl3 - acid picric (Hager) - acid picrolinic Reineckat Scheibler (ac. phospho-tungstic) Sonnenschein (ac. phospho-molybdic) - acid styphnic - thth Marm (CdI2-KI)
85
Bertrand (silico-tungstic)
thnh ph n KI + I2 KI + HgI2
t o t a v nu, nu
nh hnh mu
thu c th
thnh ph n
t a v
nh hnh mu
Reineckat
h ng, tan / aceton 50% ammoni tetrasulfocyanid ( nh l ng o mu) diamin chromat III c th k t tinh d ng kh c tr ng, mp r ( nh danh) acid phospho-tungstic acid phospho-molybdic Co(SCN)2 tr ng tr ng xanh
87
nh y thay
i ty lo i thu c th , ty lo i alkaloid
Thu c th km b n / ki m (dd ch th : tr.tnh p acid nh ) T a c th tan l i trong - thu c th th a, trong MeOH, EtOH : Marm - thu c th th a, trong MeOH, EtOH, AcOH : Mayer - MeOH, EtOH, AcOH, NH4OH : acid tannic T a c thnh ph n n (p nh l nh
89
Mt h p cht khng-alkaloid se (+) v i thu c th Dragendorff khi tai nhom ch c Oxy va carbon- (ni v i oxy) co mt cao. Vi vy, cac aldehyd, ceton, ether, epoxid, peroxid, ester, lacton - nu tai carbon- co ni i / co cac nhom alkyl t do - thi se phan ng (+) v i th th Dragendorff. min la s m t tai nguyn t Oxy va tai carbon- nay
Bouchardat
Dragendorff
100 ppm
1700 ppm
91
Alkaloid Morphin Apomorphin Papaverin, Thebain Codein, Heroin, Dionin Narcotin Narcein (km nh y)
Dragendorff 50 g 20 g 10 g 10 g 50 g
Zaffaroni * 10 g 10 g 10 g 20 g 50 g
92
thu c th Vng clorid Platin clorid acid picric acid styphnic acid picrolonic
t o t a k t tinh c mu thay i
ty lo i alkaloid
c mu vng p c hnh d ng c i m ch y xc
cam c tr ng nh
93
NO 2 NO 2 OH NO 2 NO 2 HO
NO 2 OH NO 2
NO2
O NO2 N N Me
acid picric
acid picrolonic
tinh th c
- hnh d ng
- i m ch y xc
nh danh alkaloid
94
c hi u ( nh danh)
ng kt h p v i SKLM // alcaloid chun thnh ph n Alkaloid Conessin s cho mu vng p xanh p l c tm tm xanh p xanh ng c tm xanh tm mu n
95
Mandelin acid sulfo-vanadic Merke Marquis Wasicky HNO3 acid sulfo-selenic sulfo-formol sulfo-PDAB acid nitric .
Tc nhn: cc ch t c tnh oxy-ha m nh (acid sulfuric Mi tr ., acid nitric ., sulfochromic...) ng l khan. nh danh alk.
ng th c hi n : th
(tO, pH v nh t l m c
7.1. Nguyn t c chung Alk la cac base yu, trong cy co th - alk. ph c h p bn v i tannin Nu mun chit ngay d dang
Chit tr c tip [Alc.H]+.X v i dung mi thich h p Nu mun chit d i dang alk. base :
98
7.2.
Cac ph
7.2.1. Chit dang alcaloid base - xay bt d c liu (khng qua min)
- lam m v a u v i kim thich h p (m nh, y u) - chit b ng dmi hc kem ph.c c (DCM, Cf, Bz ) - thu hi dung mi; tinh ch (lo i t p); kt tinh Khi lm m, trnh trnh un nng (c d c li u t qu
7.2.2. Chit dang alcaloid base bay h i - xay bt d c liu (khng qua min)
100
c liu + kim
- lam m v a u v i kim thich h p - un nong b ng nhit kh (cch ct ) - thu tinh th alc. base v a th ng hoa - tinh ch, kt tinh V d : Chi t Cafein t b t Tr cm, tr v n.
102
7.2.4. Chit dang alcaloid mui - xay bt d c liu (khng qua min) c acid)
- lam m v a u v i dung mi chit, n p vo bnh - chit b ng dung mi (cn / cn acid / n - c thu h i b t c n. - tinh ch (loai tap + chuyn dang); kt tinh Ph ng php ny c th p d ng cho s n xu t
103
PH
- Alkaloid mu i : tan / ROH, khng tan / Et2O. - Alkaloid base : tan / Et2O. (tr morphin base). 1. Chi t l y alkaloid mu i b ng ROH / acid. 2. R a d ch [ROH / acid] v i Et2O lo i t p km phn c c.
3. Trung ha d ch [ROH / acid] v i soda (natri carbonat). 4. L c l y ph n tan trong Et2O; c Et2O, thu alkaloid base.
104
PP. STAS
OTTO (1850)
ban
u: c
c n - acid tartric q t p b ng n dmhc l Et2O, CHCl3 hi n nay : acid thay dmhc thay i i lo i t p = dmhc / H+
105
8.1. Lo i b t p mu b ng than ho t tnh c n th m d t l C* t m t alkaloid. 8.2. Chuy n d ng alk mu i p alk base ch n lo i ki m NH4OH, Na2CO3, NaOH, Ca(OH)2 ch n pH thch h p (pH = pKa +2) ch n dmhc Bz, Et2O, DCM, Cf, Cf 8.3. Chuy n d ng alk base p alk mu i ch n lo i acid (sulfuric, HCl, AcOH, tartric) ch n pH thch h p (pH = pKa 2)
106
Et2O (3 : 1)
L u khi tinh ch - alk. base b c IV (berberin) - alk. phenolat (morphin) - nicotin base, cafein base cch phn l p chuyn bi t i v i h n h p {alk ki m y u + alk ki m m nh}: c th - ki m ha l n 1 v i NH3, l c v i dmhc (thu alk ki m y u) - ki m ha l n 2 v i NaOH, l c dmhc (thu alk ki m m nh)
107
tan
c trong n
Ph
(B)
(C)
108
Ph
ng php s c ky ct (SKC)
a. SKC hp phu cht h phu : Si-gel (15-40 hay 40-63 m) co th nhi Si-gel v i d.dich m kim mu nap khai trin : alcaloid base : hay dung CHCl3 (it tap); k ~ 30 MeOH (x : y) 60
sao cho Rf ~ 0,30 / SKLM 1 ln theo doi : SKLM / UV 254 nm hay / Dragendorff
Ph
ng php SKC
- cc h p ch t c MW l n s ra tr
- cc h p ch t c MW nh s ra sau.
110
Ph
ng php SKC o
c. SKC phn b Th
111
c r a
v n c t a nu
c r a
khng cn t a nu
p c alcaloid.
- alcaloid va protein u cho tua v i th th Bouchardat - alc. tan / cn tartric; protein khng tan / cn tartric.
112
ng php s c k
Cac ky thut thng dung - SKLM (TLC; HP-TLC; p-TLC) - HPLC (LC-UV; LC-PDA; LC-MS )
113
9.2.1. Trn SKLM Ban mong : Si-gel F254, RP-18 (Merck mu chm : alk base dung mi phat hin : th )
ng thm kim (h u c , v c ) y u *
* Thm ki m
p lam gon vt alkaloid (tranh keo vt) * Ky thut thm ki m - tm vao giy bao hoa binh s c k - tm vao pha tinh; thm ngay vao h d.mi
114
H dung mi (2 phn c c km EP, n-6, n-7 Tol, Bz, Et2O Cf, DCM
3 thanh phn) phn c c tr.bnh EtOAc Me2CO AcCN phn c c m nh n-BuOH i-PrOH EtOH, MeOH
Nguyn t c chung: Dung mi // Mu th (alkaloid) Dung mi th - NH4OH ( ng thm kim yu (pH modifiers) p %), dimethyl formamid (DMF)
115
Mu th - th - mu ng la alkaloid base (toan phn, phn oan) c hoa trong Bz, Cf, DCM.
- nn chm thanh vach (1 mm 5-10 mm) - mu cao h n m c dung mi ~ 5 mm - khai trin 1 ln, n ln; chiu khai trin: o Phat hin vt - soi UV 254 (t t quang) / 365 nm (phat quang) - h h i Iod (cc alk. co - phun / nhung thu c th / cu truc) c hiu (t s d ng). - phun / nhung thu c th Dragendorff **
116
9.3. B ng ph n ng ha h c L u y : khi lam cac ph. ng tao tua / mau nn th c hin v i cac d.dich alk. mui
nh gi ( ) (+) (++) (+++) (++++) v n trong c l , khng l ng c nhi u, t a xu t hi n sau vi pht t a r, l ng nhanh; thm 1 gi t TT p t a ti p t a nhi u, l ng ngay; thm 1 gi t TT p t a ti p
117
Quan st th y dung d ch
9.3. B ng ph n ng ha h c
118
Mt s phan ng mau
alcaloid Tropan Strychnin Brucin Cafein ph n ng mu Vitali-Morin Sulfo-chromic Cacothelin Murexid
119
thay i pH
3. o quang 4. pp. s c ky
120
10.1. Ph
- khng .l
- alkaloid ch a ro v cu truc hoa hoc - hn h p ph c tap cua nhiu alkaloid - mun anh gia s b v M c tin cy - kem chinh xac (alk% qua it; tap th a) - kh c phuc = ph tip ng phap cn gian
P l n (d cn)
121
alkaloid
10.1. Ph
ng phap cn
chit dang alk. acid ho c base cafein, nicotin loai tap (cht beo, tannin ) Bertrand Bertrand.(alk)4
kim
v i cac chi thi mau vng pH acid : - methyl o (4.2 o p 6.3 vang) - methyl cam (3.0 o p 4.4 vang) (co th + methylen xanh)
123
10.2. Ph.phap th tich (m.tr - nn: AcOH b ng - acid percloric th a - chi thi mau: Tim tinh th
ng khan)
- ap dung: k c alk. kim qua yu (cafein, colchicin ) - chinh xac > ph.phap cn
tim tinh th : vang luc (acid) p xanh luc (tr.tinh) p tim (kim)
124
10.3. Ph
ng phap o mau
- mau t nhin (berberin, palmatin) - mau do + th th tao mau (Dragendorff, oxy-hoa) - mau huynh quang (quinin sulfat) Th c hin - o tr c tip t dung dich mau hay quy v 1 alkaloid ai din - o do quet vt mau (scanner / SKLM) th ng lam // alkaloid chun
125
10.4. Ph
10.5. Ph Th
ng phap HPLC
126
L nh ng ch t chuy n ha th c p, ch t bi ti t ho c l s n ph m cu i trong qu trnh chuy n ha c a th c v t. L nh ng ch t d tr Nit , tham gia vo chu trnh Nit trong th c v t. i khi l nh ng ch t tch l y d n t th c n (Ki n l y alk. t l cy; ch, Cc n ki n p ch, Cc c alk.) L nh ng ch t b o v , ch ng cc sinh v t n th c v t. L v kh ha h c trong t v , c n trong qu trnh sinh t n nh t l ng v t (C, Cc, K nhng ...)
127
Alkaloid th
n r t m nh
kh nhi u ch t
c dng trong s n b n
(Gelsemin trong L ngn). nhi u ch t c thm tc (gy nghi n, ma ty, o gic) If Nature had any sense, She wouldn t make alkaloids !
(John Comforth) 128
Khi th c v t c nhm alkaloid, th tc d ng c a d th ng do nhm alk. (trong th Trn h th n kinh - kch thch TKTW - c ch TKTW - li t tr c giao c m - li t ph giao c m : cafein, strychnin : morphin, codein : yohimbin : atropin
c li u
ng do 1 alk. ch y u).
- Tr s t rt : Quinin
- Di t khu n : Berberin, Emetin - H huy t p : Reserpin - Tr ung th : Taxol, Vincristin, Vinblastin, Vincamin
130
Hypnos (God of sleep; father of Morpheus, God of dreams) and his brother, Thanatos (God of death).
Thanatos Hypnos
131
p Mescalin
132
Alkaloid t
Dendrobates, Castor, Moschus, Solenopsis, Glomeris, Odontomachus v Polyzonium). Trong h i sinh v t, c bi t t cc loi H i min (Ptilocaulis spiculifer,
Hemimycale spp., Crambe crambe, Monanchora arbuscula, M. ungiculata) tch c cc alkaloid guanidin (batzelladin J,
Alkaloid c ng c B Anura
da 1 s loi l
ng c . C 3 b l
ng c :
v i > 4500 loi Cc, ch, v i > 450 loi k nhng, th n l n, v i > 160 loi su khng chn.
B Urodela B Apoda
T da Anura species, Osteocephalus taurinus, O. oophagus v O. langsdorfii p bufetenin c tnh gy o gic ki u LSD. T da cc Melanophryniscus montevidensis p nhm pumiliotoxin (PTX) v alkaloid nhm indolizidin.
134
The lady bird (Coccinellidae) v Ong c ng ch a alkaloid. M t s loi b m m Utethesia ornatix thu alkaloid pyrrolizidin khi cn g c cc loi Crotalaria (Fabaceae).
l u trng s ng
Longitarsus lateripunctatus, 1 loi ong do n l cy Pulmonaria abscura, c ng ch a alkaloid pyrrolizidin. Cc loi ki n Anochetum grandidieri v Tetramorium electrum, ch a alkaloid pyrrolizidin, c tm th y trong d dy ch Mantella. ng
loi ch
135
c tm th y t da cc loi l
ng
ng nh t t c cc alkaloid cn l i ong ki n, m i ki n ki n
p batrachotoxin v coccinelline-like tricyclics p pumiliotoxin. p decahydroquinolin, izidin, pyrrolidin v piperidin. p histrionicotoxin, lehmizidin and tricyclic gephyrotoxin
136
T Bryozoan (Flustra foliacea) p nhi u brom-alkaloid nhm indol nh flustramin, deformylflustramin, deformylfrustrabromin A, B. T s a D n l cy Erythrinia poeppigiana p erythrinan alkaloid ( -erythroidin v dihydro- -erythroidin) c tc d ng ki u curare. Cc nhm alkaloid ng v t bao g m t nhm isoquinolin, -carbolin,
n thiazolidin, arising from vitamin B6, chloral and glyoxylic acid. T lu, ng i ta v n cho r ng cc alkaloid tetrahydro-isoquinolin
6. Phn lo i:
Pyridine Pyrolidine pyridine Quinoline Isoquinoline Phenantrene Indol.
138
N
1
139
CH3NH2
Me
141
Guvacine (acid1,2,5,6_tetrahidronicotinic)
143
COOCH3 N H
Guvacoline (1,2,5,6_tetrahidronicotinatmetil)
144
COOCH3 N CH3
Arecoline (N_metil_1,2,5,6_tetrahidronicotinatmetil)
145
N HO
Peletierine
146
N H
CH2
C O
CH3
Isopeletierine
147
Piperine
148
Piper nigrum L.
149
Nhm Pyridine:
5 6
3 2
N
1
Ricinine (C8H8O2N2)
151
N N CH3
Nicotine
COOH COOH N
Acid nicotinic ( Pyridine_3_carboxilic) (Pryridine_4_carboxilic)
COOH
N
Acid isonicotine
152
N N CH3 N
N H Nor _ Nicotine
Nicotyrine
Nicotine la chat kch thch cua he oi giao cam, dang tiem cho ong vat, gay s kch thch he thong than kinh trung ng. S hap thu khoi thuoc la gay ra not so benh: Ve tieu hoa, tuan hoan, than kinh. Hut thuoc la a den cac hien tng ngo oc: Kch ng ng phoi, nhieu loan ve tim, ve tuan hoan , ve tieu hoa, ve than kinh. S ot chay ieu thuoc cang cham, ngoai nicotine, con cac chat oc khac: HCN, CO2, CO. 100g thuoc la 153 cha 2% nicotine.
Alkaloid cua vo cay quinquina (cinchona Rubiaceae): Co hai alkaloid quan trong : quinine va cinchonine..
5 6 7 8 4 3 2
N
1
154
155
156
10 5 3 6 2
11
H
9
7 8 3' 2'
CH
CH2
H3CO
7'
6'
HO 5'
C
4'
N
1
8'
N 1'
157
158
159
161
10 5 3 6 2
11
H
9 6' 7' 8'
7 8 3' 2'
CH
CH2
HO 5'
C
4'
N
1
N
3' 2'
N 1'
N 1'
Cinchonine
Ruban
162
Cinchonine
163
164
165
H2C CH
2
H2C
3 4 5
CH
2 7
3 4
H
5
H C HO
8
N 1 C9 H
H
6 8
N
1
N 1 C
9
HO Q
HO
Q H
H Q' '
Q' '
H3CO
Vi Q=
N
Vi
Q=
N
166
167
168
169
H3CO N CH3
N CH2
6' 5' 2' 3' 4'
H3CO
1'
N CH2
CH3
2' 3'
6' 5'
2' 3'
5'
OCH3
4'
OH
OCH3
4'
OCH3
OCH3
OCH3
170
Papaverine ( C20H21O4N )
171
Laudanosine
172
6.5 Nhng alkaloid thuoc nhom phenantren: morphine la alkaloid quan trong nhat trong cay A phien.
HO
4 2 3 1 11 12 5 13 14 16 8 7 10 9
O H H HO
6 15
CH3
(C17H19O3N)
173
Morphine
174
H3CO
H3CO
O H H OH N CH3
O N CH3
OCH3
Codein (C18H21O3N)
C* : C5, C6, C9, C13, C14 OH : C3, C6 Nhom epoxi: C4 C5 Vong 6 cha N-CH3: C13 C9 Noi oi : C7, C8
175
Codeine
176
N H
177
R1
1 6 7
16
V
20 21 22
I R2
3 4 5
II
9
N 19 15 IV VI
13 14 12
10
III
VII O
23
11
178
Trychnine
179
Trychnos ( h Loganiaceae)
180
181
H3CO
11 12
N
1
H H3COOC OCH3 O C O
Reserpine (C33H40O9N2)
182
Reserpine
183
184
Rauwolfia serpentina
185
Yohimbine ( C21H26O3N2)
9 10 8 13 11 12 7 3 6 5
N
1
H H
H3COOC OH
186
Yohimbine
C*: C3, C15, C16, C17, C20. Nhom amino nh cap amino tam cap OH tai C17 carbometoxi tai C16
187
188
Yohimbine
189
S dung phng phap loi cuon hi nc. Base hien dien trong cay trang thai muoi, cay c phi kho va nghien nat thanh bot, tron bot cay vi chat kiem vo c amoniac hoac voi ) thu c alkaloid dang muoi base t do va sau o c loi cuon bi hi nc
190
7.2 Alkaloid on nh :
S o tong quat ly trch alkaloid on nh
191
8. Thuoc th e nhan biet alkaloid: 8.1 Thuoc th tao tua ( thuoc th chung): chung):
Thuoc th nay cho vi alkaloid nhng muoi n gian hoac dang phc, chung co the ton tai dang ket tinh hoac vo nh hnh, t tan hoac khong tan trong nc, phan ng thc hien trong moi trng acid nghia la cho thuoc th tac dung vi muoi alkaloid trong nc
192
Thuoc th iodur Thuoc th Bouchardat: Iod 2,5g KI 5g Nc cat 100ml 100ml Cho tram hien mau nau, tan trong lng tha thuoc th, no lam tram hien hoan toan dung dch acid cua alkaloid
193
Thuoc th Mayer_ Valser * Thuoc th Mayer HgCl2 6,8g KI 25g 25g Nc cat 1000ml 1000ml * Thuoc th Valser HgI2 Lng tha KI 10g 10g Nc cat 100ml 100ml e yen va loc
194
Hoa tan Bi(NO3)3 trong HNO3. Loc them dung dch KI (68g) trong 60ml nc cat . e yen 24gi. Loc. Pha loang thanh 250ml vi nc cat .
195
Thuoc th lam tram hien dung dch H2SO4 cua alkaloid, tram hien mau o, tan trong lng tha thuoc th.
o la thuoc th cho vi moi alkaloid hoac mot nhom alkaloid co cau truc gan giong nhau co mot mau ac trng.
IRDMAN (H2SO4+HNO3)=a.sulfonitric.
MARQUIS = sulfoformol Morphine cho mau o tm.
197
LAFON= sulfoselenieu Codein cho mau xanh cam thach. Thuoc th HNO :
3
Brucine cho mau o mau; Ajmaline cho mau o.thuoc th co the la tac nhan kh nh H2SO4 Oxi hoa nh H2O=,k2Cr2O7, HNO3, H2SO4. Oxi hoa kh. oi khi ngi ta dung ca tac nhan trung hp hoa.
198
199
200
Colchicum autumnale L.
4. Tnh ch t
Alkaloid