Cc nh khoa hc mi trng th gii cnh bo rng: cng vi nhim ngun nc, nhim khng kh th nhim t ai cng l vn ng bo ng hin nay.

nay. nhim t khng nhng nh hng xu ti sn xut nng nghip v cht lng nng sn, m cn thng qua lng thc, rau qu... nh hng gin tip ti sc kho con ngi v ng vt. Ngy cng xut hin nhiu cn bnh ung th qui c cp i hng ngn sinh mng mi nm. Do nhim mi trng trong c nhim mi trng t cn phi c ngn chn v gii quyt mt cch c hiu qu.

 NHIM MI TRNG T
Khi nim Nguyn nhn Phn loi Hin trng nhim t Vit Nam & trn th gii V. Tc hi ca nhim t VI. Cc gii php khc phc nhim t I. II. III. IV.

I.

Khi nim

nhim mi trng t c xem l tt c cc hin tng lm nhim bn mi trng t bi cc tc nhn gy nhim. t b nhim c cha mt s c t, cht c hi cho cy trng vt qu nng c quy nh. Th d nng thuc tr su, phn ha hc, kim loi nng qu mc quy nh ca T chc Y t th gii nhim mi trng t l hu qu ca hot ng sn xut ca con ngi lm thay i cc nhn t sinh thi qu ngng sinh thi ca qun x sng trong t.

II.

Nguyn nhn gy nhim

nhim mi trng t

Ngun gc t nhin

Ngun gc nhn sinh

Ngun gc t nhin
L nhng nguyn nhn nm ngoi s can thip ca con ngi nh phun tro ni la, ma bo gy ngp ng t ai, t b nhim mn xm thc thy triu, t b vi lp do ct bay hoc hn hn

Ngun gc nhn sinh

p lc tng dn s i hi nhu cu tng lng thc, thc phm ngy cng nhiu v phi tng cng khai thc ph nhiu ca t bng nhiu bin php Do vic s dng ha cht nh phn bn v c, thuc dit c, thuc tr su. S dng cht kch thch sinh trng cho cy trng M rng cc h thng ti tiu. Vic y mnh th ha, cng nghip ha v mng li giao thng lm cho t b nhim cc cht thi.

III. Phn loi

1. nhim t do hot ng lng ngh 2. nhim t do nc thi th v khu cng nghip 3. nh hng ca hot ng nng nghip ti cht lng t 4. nhim t do kim loi nng 5. nhim t do tc nhn sinh hc

1. nh hng ca hot ng lng ngh ti mi trng t

Hu ht cc cht thi u khng c x l nn gy tc ng xu ti mi trng t, c bit l cc lng ngh c kh, ti ch kim loi. Cc cht thi rn v lng thi ra t cc lng ngh thi vo mi trng t lm thay i thnh phn l ha v sinh hc ca t, l cho nng sut vt nui, cy trng gim. Hm lng cc kim loi nng trong nc thi ca cc lng ngh ti ch kim loi hu ht u cao hn so vi TCCP nhiu ln v thi trc tip vo mi trng m khng qua x l ko theo mi trng t b nhim nghim trng. Cc kim loi nng trong cht thi pht sinh t qu trnh sn xut ch xm nhp vo mi trng t ch yu qua 2 con ng l pht tn vo khng kh ri theo nc ma lng ng vo t v theo nc thi vo mng ti rung. Trung bnh mi nm hot ng ti ch ch da vo 1kg t l 4,34mg Cu; 2,58mg Zn; 28,48mg Pb

 Mt s mu t x Ch o c hm lng Cu2+ l 43,68 69,68ppm, hm lng Pb2+ l 147,06 900,6ppm cao hn TCCP ca Anh v c.

Vic sn xut ch t c quy ph liu ca ngi dn thn ng Mai gy ha cho con em h.

Bng 1 : Hm lng mt s kim loi nng trong nc ( mg/l )

Mu Nc ging khi Nc ging khoan su 18m Nc ao cha nc thi ph c quy Nc ao i x Nc ging khoan su 60m Nc mng dng ti Nc ao dng ti Nc tiu ca huyn pH 6,60 6,30 3,40 6,50 6,35 8,27 6,30 6.30 6,30 8,41 Cu 0,014 0,008 0,008 0,028 0,001 0,001 0,020 0,004 0,012 0,010 Pb 0,080 v 10,830 4,450 v 0,070 0,140 1,880 5,130 Zn 0,001 0,001 0,006 0,035 0,002 0,002 0,014 0,003 0,002

Nc cha x ch
Nc mng dng ti

Bng 2: Hm lng ch trong thc vt (ppm)

Mu Hm lng tnh trn n v trng lng cht kh 507,25 1055,40 Hm lng tnh trn n v trng lng cht ti 27,61 68,93

Rau mung (1) Rau mung (2)

Bo ty (1)

32,72

1.66

 Hm lng ng tng s trong 22 mu t ti lng ti ch ng x i ng huyn Vn Lm, Hng Yn dao ng t 97,8ppm n 375,02ppm trong c 18 mu hm lng ng nm trong khong 100 200ppm ( trung bnh l 152,34ppm ), c su mu c hm lng Cu dao ng t 200 300ppm ( trung bnh l 248,80ppm), hai mu c hm lng Cu trn 300ppm ( trung bnh 369,87ppm). Ton b cc mu t nghin cu u c hm lng CuTS vt qu TCVN 7209 2002 i vi t dng trong nng nghip. Lng ngh c kh x Phng X, Thch Tht, H Ty cng nh hng r rt n hm lng kim loi nng trong t. Hm lng ca mt s lim loi nng trong cc rung la cch khu vc sn xut t 300m n 800m nh sau: Cu tng s dao ng t 18,31 27,64ppm, trung bnh l 20,82ppm; Km tng s 85,17 150,17ppm, trung bnh l 126,41ppm cao hn i chng t 1,19 n 3,53 ln; ch tng s 134,32 467,25ppm, trung bnh l 259,36ppm cao hn i chng t 4,48 15,57 ln; st tng s 262,44 588,47ppm trung bnh l 478,3ppm cao hn i chng t 2,16 4,48 ln.

 Lng ngh c kh x Phng X, Thch Tht, H Ty cng nh hng r rt n hm lng kim loi nng trong t.

2. nhim t do nc thi th v khu cng nghip

Qu trnh pht trin cng nghi v th cng c nh hng n cc tnh cht vt l v ha hc t. Tc ng v mt vt l: Gy xi mn t Nn cht t Phn hy cu trc t Nguyn nhn: do cc hot ng xy dng, sn xut, khai thc m. V mt ha hc nh cc cht thi rn, lng, kh u c tc ng n t.

 S pht trin ngy cng mnh m ca cng nghip v th thi ra mi trng ngy cng nhiu cc cht thi c c tnh ngy cng cao v nhiu loi kh phn hy sinh hc. Cc cht thi c hi tch ly trong t thi gian di s gy ra nguy c tim tng i vi mi trng. Cht thi rn c chia ra lm 4 nhm chnh: Cht thi xy dng Cht thi kim loi Cht thi kh Cht thi ha hc v hu c

Cht thi ha hc t khu cng nghip Thi Hng, Giang T, Trung Quc

Cht thi kim loi

Cht thi xy dng

Cht thi hu c

 Cc cht thi xy dng nh gch, ngi, thy tinh, g, nhaTrong t cc cht ny b bin i theo nhiu con ng khc nhau, nhiu cht kh b phn hy. Cc cht thi kim loi, cc kim loi nng: Pb, Zn, Cd, Cu, Nithng tp trung cc khu vc khai thc m, cc khu cng nghip v th. Cc kim loi c hi c th tn ti trong t di nhiu dng khc nhau, hp ph, lin kt vi cc hp cht hu c hoc v c hoc to thnh cc cht phc hp. nh hng cu cc kim loi nng trong t i vi sc khe con ngi cn cha xc nh mt cch r rng, rt kh xy dng ngng c hi chnh xc.

Bng nh gi mc nhim kim loi trong t H Lan

Hm lng trong t (ppm) Nguyn t t khng nhim bn t b nhim bn t cn lm sch

Cr Co Ni Cu Zn As Mo Cd Sn Ba Hg Pb

100 20 50 50 200 20 10 1 20 200 0,5 50

250 50 100 100 500 30 40 5 50 400 2 150

800 300 500 500 3000 50 200 20 300 2000 10 600

Nc thi t hot ng khai khong c cha nhiu kim loi nng gy nhim

 Cc cht thi c kh nng gy nhim t mc cao nh cht ty ra, phn bn, thuc bo v thc vt, thuc nhum, mu v, cng nghip sn xut pin, cng nghip sn xut khong cht. Nhiu loi cht thi hu c cng dn n lm nhim mi trng t. Nhiu loi nc t cng rnh thnh ph thng c s dng nh ngun nc ti cho sn xut nng nghip. Trong lng nc thi ny, thng bao gm c nc thi sinh hot v cng nghip nn thng cha kim loi nng.

Nc thi t cc khu cng nghip v th chy trn.gy nhim mi trng t, nc

Bng: hm lng cc nguyn t trong bn nc cng rnh th

Nguyn t As Cd Co Cu Cr F Fe Hg Mn Mo Ni Pb Sn Se Zn Khong dao ng 1,1 230 1 3410 11,3 2490 84 1700 10 99000 80 33500 1000 154000 0,6 56 32 9870 0,1 214 2 5300 13 26000 2,6 392 1,1 17,2 101 49000 Trung bnh 10 10 30 800 500 260 17000 6 260 4 80 500 14 5 1700

3.

nh hng ca hot ng nng nghip ti cht lng t

S dng phn bn : Cht lng t c th b suy gim do cc hot ng nng nghip nh qa trnh canh tc ,s dng ha cht bo v thc vt ,qu trnh ti tiu. S dng khng cn i gia cc nguyn t dinh dng cn thit cho cy trng, thm ch ngay c nguyn t dinh dng a lng N,P,K, sut 1 thi gian di dn ch ch n bn phn N,P,K m t quan tm b dung kali cho t. H thng s dng phn ha hc trn th gii ni chung v nc ta ni ring cn thp. H s s dng phn m ch t 30 50%, phn ln 20-30%,phn kali 40-60%

 Cc dng m trong t nu khng c cy trng s dng s b ra tri gy ph dng ngun nc, ng thi cc dng ny cng d b oxy ha ti axit nitric gy chua ha cht. CO(NH2) + 2H2O + ureaza (NH4)2CO3 (NH4)2CO3 + 4O2 2HNO3 + CO2 + 3H2O (NH4)2SO4 + 4O2 2HNO3 + H2SO4 + 3H2O Trong cc h thng chu trnh C t nhin b gin an bi qu trnh thu hoch v s di di ca cc sn phm thc vt v ng vt. Nhng sn phm cha cc mui hu c Ca,Mg,K dn n t b axit ha.

S axit ha lm nh hng n cht lng t trong s tch ly cc sn phm ha tan ca Al3+ v Mn2+ c kh nng gy c cho nhiu loi cy trng. 2Al(OH)3 + 3 H2SO4 2Al3+ + 3SO2- + 6H2O MnO + 4H+ + 2e Mn2+ + 2H2O. Qu trnh gy chua ha cn gy ra s gim pH , tng hm lng Al3+, mt cc cation Ca2+, Mg2+ , gim kh nng trao i cation. Tt c nhng thay i ny gy ra s thay i nng sut cho cy trng. Bng cc tc ng chnh ca pH trong t:

Yu t c nhm P2O5 d tiu Tnh linh ng ca cc nguyn t vi lng

Tc ng c nhm gim khi pH tng P2O5 d tiu ln nht khi pH 5,5-7 Ngoi tr Mo u linh ng t pH 5,5-6. Tnh c hi ca Mn , Fe gim trong khong pH ny. Tng cng vs tng pH trong cc loi t c mc phong ha cao, diu c ngha l t c kh nng thu gi Ca,Mg,K nhiu hn khi b ra tri S hnh thnh nt sn v chc nng ca chng ch yu ti pH <5,0 Mt s bnh c t h kim sot bng khng ch pH t (bnh sn si khoai ty giam khi pH t long) pH phi < 5,5 pht pht ha tan v gii phng P cho thc vt ht thu Cc vi sinh vt t cn khong ha nito tt nht khi pH t 5,5-6,5

Kh nng trao i cation

C nh nito Bnh tt

Ha tan pht pht Khong ha nit

 Ngoi ra qu trnh chua ha t cc t b nhim c kh nng lm tng kh nng linh ng ca cc kim loi c tnh c nh Cd,Zn,Cu. Vic s dng phn bn sinh l chua vi liu lng cao v lin tc c th lm cho t b chua. Vit Nam nguy c nhim mi trng t do phn bn c nhiu tc gi cp n. Cc nghin cu ca cc tc gi ch ra rng s bin ng chua v tch ly N trong nc ngm l nhng du hiu ng lu v bin i ph ca t lin quan n vic s dng phn bn ha hc trong nng nghip.

 nhim t canh tc do thuc bo v thc vt(BVTV). S dng v bo qun thuc bo v thc vt cha ng quy nh nn gy m nhim mi trng t, nc,khng kh v nng sn gy nhiu hu qu nghim trng. Theo Trn Vn c (1997), Vit Nam c khon 92 loi thc tr su, 56 thuc tr bnh, 48 loi thuc tr c tng 10 ln so vi nm 1980. D lng cc ha cht bo v thc vt tuy c hm lng thp nhng r rng qu trnh tch ly trong t l rt ph bin.

4.

nhim t do kim loi nng

Cc kim loi nng l tc nhn nhim nguy him i vi h sinh thi t, chui thc n v con ngi.
Nhng kim loi c tnh c cao, nguy him: Hg, Pb, Cd, Ni,... Nhng kim loi c tnh c mnh: Zn, Fe, Cu, Mn,... Kim loi nng c hm lng thp hn so vi yu cu th n cn thit cho s pht trin ca cy trng, nhng nu qu lng cn thit ca cy s gy c cho cy v cho t. T gin tip tc ng n con ngi.

Arsen

Cadimi

Mangan

crom

nhim kim loi nng trong t l kh nng tch ly KLN

trong t vt qu tiu chun cho php gy c i vi con ngi, sing vt v t. Mi nm, th gii c khong: - 25 t tn t mt b ra tri - khong 2 t ha t canh tc v t trng trn th gii b suy

thoi do con ngi s dng thiu khoa hc v khng c quy

hoch.

Vn nhim kim loi nng trong t ngy cng

ng quan tm do nh hng trc tip n sc khe con ngi v cy trng. nhim kim loi nng xy ra nhiu nc trn th gii

Nhiu nc ng u trc y pht trin cng nghip theo

cng ngh c v s dng rt nhiu loi ch phm trong nng nghip nn nc v t nhiu vng, v nht l cn lng ca cc dng sng b nhim kim loi nng mc rt cao, cao hn tiu chun cho php 1.000 10.000 ln.

Khu khai thc ch b b hoang Kabwe, Zambia. Tr em sng khu vc ny u b nhim ch nng.

t nhim Arsen ti Thy in

 Vit Nam, tnh hnh nhim KLN nhn chung khng ph bin. Tuy nhin, nhiu trng hp cc b gn nh khu cng nghip, c bit l nhng lng ngh ti ch kim loi, tnh trng nhim KLN ang din ra kh trm trng. v d: hm lng Pb trong bn v trong t ti x Ch o (Hng Yn) cho thy hm lng Pb trong bn ao v t trng la rt cao, vt nhiu ln cho php

Ngun: sinh thi v mi trng t L Vn Khoa

- Hm lng Pb ln hn 100ppm c nh gi l t nhim. - Trung bnh mi nm hot ng ti ch ch a vo 1kg t

l 4,34 mg Cu, 2,58 mg Zn, 2,48 mg Pb.

 Ti

Tp. HCM, kt qu phn tch hin trng nhim KLN

trong t vng trng la khu vc pha Nam Tp cho thy hm lng Cu, Zn, Pb, Hg, Cr trong t trng la u chu nh hng trc tip ca nc thi cc khu cng nghip u tng ng hoc cao hn ngng cho php (TCVN 7209:2002) i vi t s dng cho mc ch nng nghip. Trong hm lng Cd vt qu tiu chun cho php 2,3 ln; Zn vt qu

1,76 ln.

 Cc dng tn ti ca kim loi nng:

Lin kt CHC kim loi nng. Con ng di chuyn trong t khng ch l hp ph trao i vi keo t m ch yu dng lin kt vi axit mn fulvic.

Dng t do.
Dng trao i. Tch ly trong sinh khi ca sinh vt: thc vt, ng vt t,... Trong phn ca nhng th rn khong v hu c ca t.

 S chuyn ha cc kim loi t ngng khng c sang

ngng c ph thuc vo: - Bn cht ca tng kim loi nng. Hm lng (hoc nng ) ca chng trong mi Phn ng ca t (pH), hm lng cht mn v mt

trng t, trong dung dch t.

s tnh cht khc ca t. - Cc iu kin khc nh tnh a dng sinh hc ca mi trng t, cht to phc, to kt ta v dng tn ti.

 Kim loi nng i vo trong t khng ch tch t mt im

m c kh nng lan truyn ph thuc vo cc tnh cht l ha
hc ca t nh: - Thnh phn c gii

pH dung dch t

- Th oxi ha kh - Kh nng hp th v trao i cation - Cc vi sinh vt t

Nguyn nhn gy nhim kim loi nng

a. Ngun gc t nhin - KLN c trong m, l thnh phn ca v tri t. - KLN c nham thch ca tng t:

nguyn t Asen (As).

- Do cc qu trnh a ha.

Hot ng nhn to: - Hot ng cng nghip b.

- T cht thi lng ngh:

Khai thc v ch tc ti Nng

Cht thi lng ngh a Hi T Sn Bc Ninh

Cht thi bnh vin

Cc ha cht v kim loi c thi ra trong cc hot ng ca bnh vin, ha cht xt nghim v sn phm sau xt nghim.

Ha cht tr liu, cht ty ra gia dng nh EDTA,

NTA c kh nng to phc mnh i vi kim loi,

y cng l nguyn nhn lm tng hm lng kim loi

nng.

Rc thi sinh hot

Hot ng nng nghip

Hm lng kim loi nng trong cc sn phm lm phn bn (ppm) (Ngun: Sinh thi v Mi trng L Vn Khoa)

Hot ng giao thng

Tc ng ca kim loi nng i vi mi trng t

Hnh thnh hay lm xut hin nhiu loi khong
Vd: As vi i lc mnh c kh nng hnh thnh hay lm xut hin khong hn 200 loi khong vt. Tn ti di nhiu trng thi v trong nhiu dng hp cht khac nhau, d gy tc ng xu ti cu trc t nhng iu kin nht nh. nh hng ti pH ca mi trng t. C tc ng qua li ti mt s nguyn t khc v vi h sinh vt trong mi trng t.

5. nhim t do tc nhn sinh hc

Tp qun s dng phn Bc, phn chung ti trong canh tc nng nghip cn ph bin. Ch tnh ring thnh ph H Ni, hng nm lng phn Bc thi ra khong 550.000 tn, trong 2/3 c dng bn cho cy trng gy nhim mi trng t v nng sn. Huyn T Lim nhiu h nng dn phi dng phn Bc ti vi liu lng 7 12 tn / hecta. Do vy, 1 lt nc mng mng khu trng rau c ti 360 E.Coli, nc ging cng cng l 20, cn trong t n 2.105/100g t. BSCL, phn ti c coi l ngun thc n cho c. Phn Bc v phn chung ti trc tip xung ao h, mng lch nui c.

IV. Hin trng nhim t trn th gii & Vit Nam

Trn th gii: Ti nguyn t ca th gii hin ang b suy thoi nghim trng do xi mn, ra tri, bc mu, nhim mn, nhim phn v nhim t, bin i kh hu. Hin nay 10% t c tim nng nng nghip b sa mc ho.

Hin trng nhim mi trng t Vit Nam

Theo Bo co Hin trng mi trng quc gia 2005 : nhim do s dng phn ha hc: s dng phn bn khng ng k thut trong canh tc nng nghip nn hiu lc phn bn thp, c trn 50% lng m, 50% lng kali v xp x 80% lng ln d tha trc tip hay gin tip gy nhim mi trng t. Cc loi phn v c thuc nhm chua sinh l nh K2SO4, KCl, super photphat cn tn d axit, lm chua t, ngho kt cc cation kim v xut hin nhiu c t trong mi trng t nh ion Al3+, Fe3+, Mn2+ gim hot tnh sinh hc ca t v nng sut cy trng.

 nhim thuc bo v thc vt: Thuc bo v thc vt c c im rt c i vi mi sinh vt; tn d lu di trong mi trng t - nc; tc dng gy c khng phn bit, ngha l gy cht tt c nhng sinh vt c hi v c li trong mi trng t. Theo cc kt qu nghin cu, hin nay, mc d khi lng thuc bo v thc vt c s dng Vit nam cn t, trung bnh t 0,5-1,0 kg/ha/nm, tuy nhin, nhiu ni pht hin d lng thuc bo v thc vt trong t.

 nhim cht thi vo mi trng t do hot ng cng nghip: kt qu ca mt s kho st cho thy hm lng kim loi nng trong t gn cc khu cng nghip tng ln trong nhng nm gn y. Nh ti cm cng nghip Phc Long hm lng Cr cao gp 15 ln so vi tiu chun, Cd cao t 1,5 n 5 ln, As cao hn tiu chun 1,3 ln.

V.

Tc hi ca nhim t

S tch t cao cc cht c hi, cc kim loi nng trong t s lm tng kh nng hp th cc nguyn t c hi trong cy trng, vt nui v gin tip gy nh hng xu ti sc khe con ngi. Vic li dng nc thi ti rung gy nhim t, nh hng ti ngi v gia sc c mi quc gia. S kin Cadimi xy ra Nht Bn nm 1955 l mt v d. Nng dn vng ni Ph S mt thi gian di s dng nc thi ca mt nh my luyn km gn ti rung, Cadimi cha trong nc thi tch lu dn trong la go khu vc ny. Hu qu l nhng ngi nng dn b chng au nhc cc khp xng, 34 ngi cht, 280 ngi tn ph. Theo mt iu tra nng thn Nht Bn, nm 1970, din tch t nhim do nc Nht l 190.000 ha, lm thit hi 22 t Yn

 Lm dng phn bn khng ch e da sc khe con ngi, m cn lm mt n nh h sinh thi nng nghip. Kiu canh tc dng nhiu phn v c, kt hp vi vic ngng quay vng ca cht hu c trong t trng, to nn mt e da nghim trng trong vic gi ph nhiu ca t. L do s tch ly lin tc cc cht tp (kim loi, kim) c trong phn ha hc v s bin i cu trc ca t. Thnh phn cht hu c ca t b gim nhanh v kh nng gi nc v thot nc ca t b thay i.

Dng thuc dit c s lm thay i thm thc vt ca h sinh thi nng nghip. Vit Nam, trong chin tranh chng M, mt lng ln thuc tr c c s dng gy nhiu thm ha cho mi trng & nh hng nghim trng ti sc khe con ngi .

 Do s dng nhiu ha cht trong nng nghip, hin nay tnh hnh ng c thc phm do cc ha cht c, trong c thuc bo v thc vt vn din ra phc tp v c chiu hng gia tng. Theo thng k ca Cc an ton v sinh thc phm nm 2004 c 145 v ng c ( trong thc phm c chim 23%, ha cht 13%) vi 3580 ngi mc, c 41 ngi t vong.

 Con ngi ngy cng mc nhiu cn bnh l cha tng thy, nhng cn bnh ny c coi l hu qu ca nhim mi trng t Theo thng k ca B Y T, hng nm Vit Nam c khong 200,000 mc bnh ung th vi khong 70,000 ngi cht. Vit Nam ngy cng xut hin nhiu ni gi l lng ung th bi v trong mt lng c rt nhiu ngi b cht v mc nhng cn bnh ung th.

VI.

Cc gii php khc phc nhim t

Khng ch cc cht thi rn, lng, kh. M rng v pht trin cng ngh tun hon kn hoc x l cht thi gim hoc loi b cc cht gy nhim; khi li dng nc thi ti rung, cn nm c thnh phn cht nhim, hm lng v trang thi, khng ch s lng nc ti hoc thc hin x l cn thit.

 Khng ch vic s dng nng dc ho hc, hn ch s dng cc thuc c c tnh cao, kh nng tn ti ln, pht trin cc loi thuc nng nghip mi c hiu qu cao, c tnh thp, lng tn tr t. Bn phn ho hc mt cch hp l Tng nng sut nng nghip thng qua vic tng cng s dng cc kiu gen c nng sut cao, chng chu su bnh v thch ng cc iu kin kh khn, duy tr ph ca t, tnh a dng ca cy trng, p dng lun canh cy trng, s dng h thng cy hng nm, cy lu nm, ngh c, chn nui tng hp .

 Nn tch cc p dng rng ri cc k thut sinh hc phng tr su hi, li dng cc loi chim c ch, cn trng c ch v mt s vi sinh vt gy bnh chng li cc loi su hi, bin php ny ang c rt nhiu nc trn th gii s dng. t, nc v khng kh l nhng iu kin c bn cho s sinh tn ca con ngi, nhng hiu ng ph ca khoa hc cng ngh hin i hn ch ln ti s pht trin lnh mnh ca x hi loi ngi, nu chng ta khng c bin php t hm nay, chng ta s cht dn cht mn trn nhng mnh t nhim y.

Kt lun
t mt khi b nhim th vic x l l v cng kh khn v mt nhiu cng sc, tin ca. Do cn phi c bin php ngn chn nhim t, trong gii php quan trng nht l nng cao thc ca con ngi trong vic thi b cht thi, thc s dng thuc tr su, phn bn ha hc ca nhng ngi nng dn. ng thi cn khuyn khch s dng phn bn sinh hc, s dng cc ging cy trng khng c su bnh hn ch vic s dng thuc tr su v phn bn ha hc. Khi t b nhim th bin php phc hi t hu hiu nht l bng bin php sinh hc.